De vloek van mummyji (mammie)

Over de hele wereld worden schoonmoeders gedemoniseerd en bespot. In de westerse wereld zijn de toespelingen op de slechte, duivelse schoonmoeders voornamelijk van mannen afkomstig. Ik herinner mij de schietlessen die ik vele jaren terug volgde, waarbij de instructeur bij het richten van geweer of revolver op de schietschijf zijn pupillen steeds voorhield 'denk aan je schoonmoeder'.

In India moet de schoonmoederskwestie anders worden bekeken. Daar bestaat namelijk een cruciale relatie tussen een bruid en de moeder van haar echtgenoot. De jonge vrouw die trouwt, trekt in bij haar schoonfamilie, waar zij wordt gehuisvest, gevoed en opgenomen in de zogenaamde extended familie. Ogenschijnlijk lijkt het voor buitenstaanders hoe zorgzaam en ondersteunend de familie is voor de jong getrouwde vrouw, maar dat kan zeer misleidend zijn. Voor veel vrouwen die na hun huwelijk bij hun schoonfamilie intrekken kan het leven miserabel zijn. In India zijn er boeken te vinden, waarin adviezen aan schoondochters luiden Run, she is trying to kill you.

De langstlopende (acht jaar) zeer populaire Indiase televisie serie Kyunki Saas Bhi Kabhi Bahu Thi (=omdat een schoonmoeder ooit ook een schoondochter was), heeft als centrale thema de verhouding schoonmoeder-schoondochter. Eén van de hoofdrol spelers uit deze serie, te weten, Smriti Zubin Irani, heeft dankzij deze serie zo aan populariteit gewonnen. Zij is nu minister van Information and Broadcasting in het kabinet van premier Narendra Modi.

Een verklaring voor de bijzondere verhouding schoonmoeder-schoondochter is, dat in de geïsoleerde dorpen op het platteland waar de grote meerderheid van de Indiërs wonen, traditioneel de meisjes erg jong trouwen, gemiddeld 16 jaar, in sommige deelstaten zoals, Rajasthan, zelfs vijf jaar. Voor deze zeer jonge meisjes wordt de schoonmoeder een soort 'stiefmoeder', die hun verder opvoed, beschermd, leert hard te werken en helpen te beslissen wanneer zij kinderen moeten krijgen.

Maar deze begeleiding of 'voogdijschap' kan makkelijk overgaan in misbruik, de bruid komt als het ware aan als een veredelde dienstmeid. Op jonge koppels wordt er streng gelet, elkaar aanraken of praten waar ouderen bij zijn, is taboe. Een schoonmoeder kan zelfs controleren wanneer het koppel seks mag hebben door bijvoorbeeld haar laat te laten doorwerken of vroeg op te staan. Het punt is om haar zoon tegen te werken om een band met zijn vrouw op te bouwen.

Sangeeta, een oudere vrouw in Noord-India herinnert zich hoe zij na haar huwelijk op het platteland het drie dagen duurde to work out which man in the family was my husband. Heden ten dage komt het nog voor dat op een huwelijksreis de schoonmoeder meekomt. Sushmita vertelt dat wanneer haar Bengali schoonmoeder op bezoek komt, zij (de schoonmoeder) erop staat dat zij in het echtelijk bed slaapt met haar zoon. De echtgenote vertrekt dan naar de sofa. Renubala uit noordoost India was heel bang voor haar schoonmoeder (ook als die aardig deed), zij noemde haar maghoshal (= Godmother).

De verhouding tussen de seksen
Dit heersers-syndroom van de Indiase schoonmoeder is onder meer een reflectie van de scheve verhoudingen tussen de seksen alsmede de strijd/wedijver tussen de generaties, die zelfs vóór de geboorte al begint. Meisjes sterven eerder dan jongens gedurende de kinderjaren, zij krijgen minder voeding en aandacht. Jongens worden openlijk voorgetrokken. Mijn dochter, die enige tijd aan de Jawaharlal Nehru Universiteit in Nieuw Delhi studeerde, kon er niet over uit dat haar vriendinnen zo tekort werden gedaan op de campus; zij kregen minder eten/vlees dan de jongens, zij moesten na de jongens in bad gaan als er weinig of geen (warm) water meer was.

De female infanticide komt nog steeds voor, in sommige deelstaten meer dan in andere: in bijvoorbeeld Gujurat heeft dat enige jaren geleden geleid tot een jongens–meisjes verhouding van 1000 jongens op 800 meisjes. Het landelijk gemiddelde in India is 1000 jongens op 960 meisjes.
.Om de discriminatie van meisjes nog meer aan te scherpen bepaalde het Hooggerechtshof in Nieuw Delhi dat een getrouwde vrouw niet meer beschouwd kan worden als een lid van haar ouders’ familie. Volgens het Hof a married woman loses the status of being a member of her parents family after her marriage.

Dit alles heeft grotendeels te maken omdat mannen nog steeds de economische macht in handen hebben. Jongens erven land en andere bestaansbronnen, zij zijn degenen die geld binnenbrengen. Meisjes worden doorgegeven aan andere families als echtgenoten en huisarbeidsters.
Het zijn over het algemeen mannen die de zaken buitenshuis behartigen, voor de vrouwen blijft de huishouding over. De meedogenloze wijze waarop de schoonmoeder zich van deze taak kwijt kan gezien worden als een poging om de geringe macht die haar sekse nog rest, stringent te monopoliseren.

Door orde en tucht in huis af te dwingen is de manier voor de schoonmoeder om zichzelf aan de zijde van het patriarchaat te scharen. Dat betekent vaak dat oudere vrouwen de jongere vrouwen kwellen/mishandelen zodanig dat die soms zelfmoord plegen. Volgens Reena Venugopal heeft de obsessieve controle van de schoonmoeder ook te maken met seks en schaamte. De schoonmoeders vertrouwen hun schoondochters niet, zij proberen hen te de-seksualiseren door ze op te sluiten,vet te mesten en meerdere keren per dag te bellen.

Dowry
De schoonmoeder heeft een cruciale rol in het grimmigste lage statussymbool van vrouwen i.e. de praktijk dat de familie van de vrouw geld, juwelen of andere bezittingen geeft aan de man’s familie,de zogenaamde dowry oftewel bruidsschat. De dowry is nu illegaal, maar komt nog veel voor, en gaat gepaard met veel geweld en doden wanneer beloftes niet worden nagekomen of de ontvangers nog meer eisen.

Naast verkrachtingen, het overgieten of gooien met zoutzuur leidt de eis voor een grotere bruidsschat tot één van de ernstigste vormen van geweld tegen vrouwen die de dood ten gevolge kan hebben. In de Tihar gevangenis in Nieuw Delhi wordt barak nummer zes de Saas-Nanand (schoonmoeders-schoonzusters) barak genoemd. Hier bevinden zich alleen schoonmoeders die beschuldigd of veroordeeld zijn vanwege dowry aangelegenheden. Ook dochters die hun moeder geholpen hebben om een schoondochter te mishandelen of te vermoorden worden hier ondergebracht.

Anti-dowry wet
De wet tegen deze eeuwenoude gewoonte waarbij de familie van de vrouw bij een huwelijk de familie van de man betaalt, is afgeschaft in India in 1961. Dat is dus 56 jaar geleden, toch worden in India nog steeds vele gevallen geregistreerd vanwege dowry geweld tegen vrouwen. In 2011 waren dat er 1500, in 2012 was dat 2046 en in 2013 en 2014 werd het aantal van 3000 overschreden. De schoonmoeders beschuldigd/veroordeeld over dowry zijn veelal oudere vrouwen van boven de 50 jaar, de schoonzusters zijn rond de 18 – 26 jaar. Zij worden apart gehouden van de zware criminelen.

Het probleem is verre van gering, in 2012/2013 werden meer dan 8200 vrouwen vermoord vanwege dowry gerelateerde aangelegenheden, het grootste aandeel hierin kwam van de drie noordelijke staten: Bihar, Uttar Pradesh en Madya Pradesh. Enkele jaren geleden waarschuwde het Indiase Hooggerechtshof voor een “emotionele verlamming in de Indiase samenleving, waarbij schoondochters als slaven worden gehouden en aangevallen uit onverzadigbare hebzucht”. De aanvallen worden uitgevoerd door broers, echtgenoten en ook neven. Maar de schoonmoeder wordt meestal verantwoordelijk gehouden.

Hoop voor schoondochters
Over heel India verrijzen tegenwoordig torenhoge flatgebouwen speciaal bedoeld voor nucleaire- dus niet voor extended groot families. Steeds meer trekken jong getrouwden naar deze woningen waar slechts plaats is voor 2 – 4 personen, voor de schoonmoeder of familie is er geen ruimte meer.
Steeds meer schrijfsters zoals Veena Venugopal en Renuka Nigam geven met hun geschriften schoondochters ook hoop. Volgens Nigam worden jongens nog teveel verwend door hun moeders. De jongens worden behandeld als de spoils of war, he is mollycoddled, pampered beyond belief, made to think the sun shines out of his backside. De Indiase jongeman moet ophouden tegen alleen zijn moeder op te kijken want volgens Nigam his mother is the woman who turned him into the asshole he is. Misschien moet de Indiase-man-van-de-21ste-eeuw nu opstaan!

Rudie Alihusain