NDP-Jongeren: 'De Rechterlijke macht, Oppermacht??'

Als jongeren van de Nationale Democratische Partij (NDP) hebben wij de vele reacties in de samenleving tot ons genomen over het openlijk bekritiseren van het functioneren van de rechterlijke macht (zittende en staande magistratuur). De NDP-jongeren wensen hun opvatting met betrekking tot het voorgaande te delen met de samenleving, om zodoende een bijdrage te leveren aan de discussie die er is ontstaan met betrekking tot de kritiek op het functioneren van de rechterlijke macht.

In de grondwet van Suriname is vastgesteld dat rechters voor het leven worden benoemd, dit met het oogmerk de onafhankelijkheid van de rechter te versterken. Ter waarborging van de onafhankelijkheid, de objectiviteit en de onpartijdigheid van de rechter, heeft de wetgever de mogelijkheid een rechter te wraken, wettelijk vastgelegd. Het wraken van een rechter zou bijvoorbeeld kunnen gebeuren, wanneer er een redelijk vermoeden bestaat dat er sprake is van feiten of omstandigheden waardoor de rechterlijke onpartijdigheid schade zou kunnen lijden. Rechters zijn ingevolge de wet verplicht om een oordeel uit te spreken over een concreet geschil, dat aan hen wordt voorgelegd, anders maken zij zich schuldig aan rechtsweigering.

Rechters worden in o.a. strafzaken geacht om aan de hand van de wettelijke toegestane bewijsmiddelen aangedragen door het Openbaar Ministerie en/of de verdachte (verdediging), een gewogen eindoordeel te geven. Inzake zijn of haar oordeel dient een rechter vanzelfsprekend op zoek te gaan naar relevante bewijsvoering en deze te analyseren. Dit laatste is de zogenoemde onderzoeksplicht die op een rechter rust. Om te komen tot een oordeel in een strafzaak moet de rechter zich laten leiden door o.a. de wet. Deze opvatting is geheel in lijn met het legaliteitsbeginsel neergepend in zowel artikel 1 van het Wetboek van Strafrecht als in artikel 1 van het wetboek van strafvordering. De rechter is dus gebonden aan de wet zoals goedgekeurd door de wetgevende macht van Suriname.

Ontwikkelingen en gevolgen
Behalve een andere notie van 'onafhankelijkheid' is er geleidelijk aan een tweede ontwikkeling gaande die rechters meer macht geeft. Vroeger hield de rechter zich strikt aan de wetsteksten en was dus niets meer dan 'wetstoepasser'. Tegenwoordig is dat anders. Er is een verschuiving opgetreden, waarbij rechters de wet mogen interpreteren en in sommige gevallen zelfs aanvullen. Door beide ontwikkelingen is het fundament onder de rechtsstatelijke positie van de rechter weggevallen, dit met een groter risico op juridische misslagen, wetsschendingen en andere fouten.

Een logisch gevolg zou zijn dat de `nieuwe rechter' aansprakelijk gesteld kan worden voor die eventuele missers. En juist die aansprakelijkheid ontbreekt in Suriname. Door het ontbreken van de mogelijkheid om de rechter aan te klagen op basis van een onrechtmatige daad, ontstaat er eigenlijk een heel bevreemdende situatie. Advocaten, notarissen, artsen, ambtenaren; allemaal kunnen ze aansprakelijk worden gesteld voor de misstappen die ze begaan. Alleen rechters niet, voor hen is het “vrijheid blijheid”. Hoe vaak is de samenleving niet geconfronteerd geworden met ‘onmogelijke’ beslissingen van de rechter.

Wanneer een rechter een misstap begaat bij de uitspraak in een rechtszaak heb je als burger, bedrijf of instantie momenteel dus geen poot om op te staan en is de simpele redenering, dat je pech hebt gehad. De mogelijkheid het gelijk buiten de rechtsorde te zoeken bestaat wel, maar deze is een bijzonder lange weg. Blunderende rechters menen kennelijk dat, omdat hun integriteit en professionaliteit nooit ter discussie staat, zelfs vanwege het rechtssysteem niet ter discussie mag staan, zij in de uitoefening van hun beroep de maatstaf “wat aanrommelen” kunnen hanteren. Hierbij schuwen zij niet om vriendjespolitiek en partijdigheid tot norm te verheffen.

Wraking is een dode letter, die alleen maar leidt tot chagrijn van de betrokken rechter en zijn beoordelaars, dit wederom met voorspelbaar noodlottige gevolgen voor de wraker. Het behoeft geen betoog, dat het ten onrechte verliezen van een procedure een schokkende, frustrerende en zeer pijnlijke ervaring is met soms enorme financiële gevolgen, in het bijzonder wanneer het in de betreffende rechtszaak ging om een alles of niets vraag inzake een door een eiser(es) opgevoerde grote vordering. Het recht is geen dood lichaam, maar is constant in ontwikkeling geweest. Helaas is dit in de Surinaamse rechtspraak niet altijd het geval geweest. Gelet op het bovenstaande is het de mening van ons als jongeren dat het de hoogste tijd is, dat rechters persoonlijk aansprakelijk worden gesteld voor foutieve rechtspraak. Wij hopen hierdoor te helpen een geduchter antwoord te kunnen formuleren op de vraag: ”Hoe recht is recht”?

De NDP JONGEREN,
Faizal Abdoelgafoer (voorzitter)
Namens deze, Caroline Heilbron
secretaris