INGEZONDEN: Hervorming publieke sector belangrijk voor Suriname
20 Jan 2011, 07:00
foto
Jan Gajentaan


Het ambtenarenapparaat is veel te groot. Hevel diensten en mensen over naar de private sector, adviseert Jan Gajentaan, secretaris ABOP Sympathisanten Nederland.
De discussie over de uitdijende Surinaamse overheid is de laatste weken weer opgelaaid, vooral nu het ambtenarenapparaat door de implementatie van Fiso 2 nog onbetaalbaarder lijkt te worden dan het al was. Er zullen deze week compenserende maatregelen worden gepresenteerd, waaronder een aantal nieuwe belastingmaatregelen.
Het staat dus nu al vast dat burgers die werkzaam zijn in de private sector, van een pensioen genieten of werkloos zijn, de rekening zullen moeten betalen van de oplopende overheidskosten. De vraag is natuurlijk in hoeverre dat rechtvaardig is en zo niet, wat we hieraan kunnen doen.

De voormalige Surinaamse minister van Binnenlandse Zaken, Maurits Hassankhan, heeft vorig jaar al toegegeven, dat het een gebrek is geweest van de regering-Venetiaan om Fiso te implementeren zonder voorafgaand het overheidsapparaat te hervormen en te saneren. Ook de huidige Minister van Binnenlandse Zaken Moestadja, heeft al meerdere keren aangeven dat hervorming van de overheid dringend noodzakelijk is.
Hiermee raken we de achilleshiel van de Surinaamse politiek sinds Pengel: het is nog nooit iemand gelukt de groei van het overheidsapparaat af te remmen. Coalitie en oppositie hebben beide evenveel aan het probleem bijgedragen.

Inmiddels is ca. 45% van de beroepsbevolking in Suriname werkzaam bij de overheid of de daaraan gerelateerde staatsbedrijven. Daarmee vormt Suriname ongetwijfeld een unicum in de wereld; andere landen kennen percentages van 10% tot 30% (in Nederland is ca. 15% van de beroepsbevolking werkzaam bij de overheid).
Menigeen zal zich nog het Structureel Aanpassings Programma herinneren van de eerste regering-Venetiaan in de vroege jaren negentig. Dit plan was opgesteld op basis van de adviezen van consultants (Venetiaan wilde niet in zee gaan met de Wereldbank) en behelsde het terugdringen van subsidies, devaluatie van de munt en inkrimping van de overheid.
De eerste twee punten werden grotendeels uitgevoerd maar u raadt het al, inkrimping van de overheid lag politiek té gevoelig, en dus ging de politiek vrolijk verder met het aanstellen van nog meer ambtenaren, van wie een groot deel niets anders doet dan het invullen van overbodige formuliertjes.
Overigens zijn er ook veel ambtenaren in Suriname die met groot plichtsgevoel hun werk doen en tegen een laag salaris ervoor zorgen dat de scholen, de ziekenhuizen en de politieburo’s naar behoren kunnen functioneren. Dus alle hulde voor deze mensen, maar we kunnen niet om de constatering heen dat er te veel ambtenaren zijn in Switi Sranang en dat er een drastische mentaliteitsverandering nodig is op dit vlak.

De ABOP had in haar verkiezingsprogramma een Banenplan opgenomen dat vooral gericht was op het scheppen van banen in de particuliere sector, door stimuleringsmaatregelen. Zo zou men bedrijven die extra banen scheppen voor Surinaamse burgers tijdelijk belastingverlaging kunnen bieden.
Deze aanpak zou heel goed passen in het streven van de huidige regering om de productieve sector te bevorderen. Hieraan zou de regering een plan van hervorming van de overheidssector kunnen koppelen. Daarbij denk ik op de eerste plaats aan stimuleringsmaatregelen voor mensen die bereid zijn een vaste baan bij de overheid te verwisselen voor een baan in de private sector, bijvoorbeeld door hen enkele maandsalarissen mee te geven.
Er zullen wel uitzonderingen geformuleerd moeten worden, want het zou raar zijn als de overheid een vertrekpremie geeft aan leraren of verpleegsters, als zich daar juist een tekort voordoet.

In het licht van de actuele discussie over de oplopende kosten van het kabinet van de president, moet mij van het hart dat de regering niet het goede voorbeeld geeft. De kosten van het kabinet lijken de pan uit te rijzen zowel door groei in aantal medewerkers als door het invoeren van toeslagen.
Ik denk niet dat iemand in Suriname erop zit te wachten dat er nu nóg een groot bureaucratisch apparaat bijkomt in de vorm van het kabinet van de president. Dat de president enkele hoog gekwalificeerde adviseurs om zich heen wil hebben is een goede zaak, maar het moet beperkt blijven.
De president zou een goed voorbeeld kunnen geven door een deel van zijn staf over te plaatsen naar functies in het bedrijfsleven. Telkens moet de regering zich afvragen welke diensten per se bij de overheid horen en welke geprivatiseerd kunnen worden.

Dat de regering van de STVS een grote staatsomroep wil maken lijkt mij dat niet de juiste richting. Ik zou zeggen, zorg dat er voldoende commerciële zenders zijn die aan kwaliteitseisen voldoen, dan is een staatsomroep overbodig! Zo zou ik nog tientallen voorbeelden kunnen noemen. Als we op die manier te werk gaan, zullen de overheidskosten weer hanteerbaar worden en zal er een economisch veel gezondere situatie ontstaan in Suriname.


Jan Gajentaan, sectaris ABOP Sympathisanten Nederland
Advertenties