Column: Politieke Borrelpraat 341
05 Feb 2017, 20:20
foto
Regering Chin A Sen na de staatsgreep van februari 1980. Het eerste kabinet na de militaire coup.


“Broeders, na de zoveelste Wilgose Kofferstaking hebben we intussen ook de zuszoveelste reshuffeling van ministers achter de rug; volgens mij sinds 1980 de dertiende.”
“Ja, met weer een aantal geshuffede ministers erbij, die voor de rest van hun leven rijkelijk bedacht worden met pensioen, bensioen, kensioen, wensioen en tensioen op kosten van ons, de vrijgevige belastingbetalers.”
“Meester, een vraag. Wat is een Wilgose staking?”
“Dat is een eruptie van klein begonnen ontevredenheid, aangewakkerd tot een hitsig verlangen naar luchtkastelen die het onderwijsproces danig in de war schopt, met als gevolg het razendsnel inrennen van de achterstanden, alsook een oeverloos ge-onderhandel met een altijd failliete overheid met als sublieme eindresultaat een of ander povertjes resultaat.”
“Maar wat is dan de meerwaarde van zo een Wilgoloze Kefferstaking?”
“Dat het verlepte ego van zijne ouwe-pah vagebondsleider weer is opgepoetst; hij is weer wekenlang op ieders lippen en neus geweest. Un luku mi dya, kijk me nò: den lijder, Zijne Doorgeluchte Laagheid Wilgoow von Battenball.”
“Ach, jij maakt er een cynisch grapje van omdat je het niet kan hebben dat Magermans in kort tijdsbestek meer mensen op de been brengt dan al die toeters en blazers, en dat hij met z’n juffen en wat meesters onze Pineut en de rest alle hoeken van de vergaderzaal liet zien.”
“En vraag twee: hoe weet je dat we 13 reshuffelingen van ministers achter de rug hebben?”
“Gewoon geteld vanaf 1980. Weten jullie nog wie de ministers waren in het eerste kabinet na de coup van ’80?”
“Weet ik veel.”
“Oké, daar gaan we dan: H. Chin A Sen, minister-president, tevens minister van Algemene Zaken en Buza. Dan H. Neijhorst op Financiёn, H. Abrahams op E.Z. , A.H. van Dijk op LVV, H. Adhin als minister van Opbouw, H.H. Rusland op Onderwijs, de heer H. L. Illes op Arbeid …”
“Jongu, soso mansma met H. als voornaam, dus: Hoog, Hevig, Handzaam, Heftig, Halloow...”
“No klets, jongu. Het waren Harolds, Henkies, Henri’s en een Herman. Vervolgens had je de heren R.M. Reeder op Justitie, F. Leeflang op Binnenlandse Zaken, M. Ataoellah op O.W en V, dan R. Wongsodikromo op Sociale Zaken, op Volksgezondheid de heer J. Tjong Tjin Joe, de heer A. Zunder op Ontwikkelingsbeleid en Planning….”
“Jongu, alleen maar burgers. Je zou meer militairen verwachten na zo een coup.”
“Wacht, je wordt op je wenken bediend: vervolgens de militairen M. van Rey, minister op Defensie en Politie en L. Neede onderminster op Defensie en Politie….”
“Wat een onding was dat toch, dat onderministerding. Het heeft nooit goed gewerkt. Ook toen niet. Binnen no time was Van Rey minister-af, ja toch meester?”
“Inderdaad, en je mag driemaal raden wie toen minister werd op dat ministerie. Maar goed, dan hadden we een riks onderministers. Te beginnen met de heer A. Kamperveen, onderminister van Sport, R. R. Raveles, onderminister van Cultuur…”
“Sang, een kabinet met alleen maar mannelijke beleiduitvoerders…”
“Wederom krijg je ongelijk, want nu komen mevrouw S. Staphorst, onderminister van Volkshuisvesting, en mevrouw N. Stadwijk, onderminister van Onderwijs.”
“Nou, dat was wel een gevarieerd gezelschap; van alles zat erbij: man, vrouw, burger, militair, hindoe, christen, moslim…’
“En de eeuwige Javaan op Sociale Zaken.”
“Willen we niet etnisch aanduiden, hoewel je gelijk hebt.”
“Hoe lang hield deze regering het uit?”
“Redelijk lang, maar op 14 augustus 1980 werd die danig reshuffeld, want de dag ervoor was eigenlijk officieel de militaire staat van kracht.”
“Nee toch, die begon toch ervoor met de coup van 25 februari?”
“Nee mang, die coup was eerder een uit de hand gelopen bevrijdingsactie van onderofficieren die de gevangen genomen bestuursleden van hun Bond Militair Kader, BoMiKa, uit het politiecellenhuis bij het Hoofdbureau wilden bevrijden; die zouden op 26 februari gevonnist worden.”
“Dat waren Bouterse en nog een paar toch?”
“Nee mang, Sjaak, we kenden die hele Bouta toen nog niet. Het waren Sital, Neede en Abrahams. Dit drietal kwam ook op de avond van 25 februari 1980 op de tv, misschien wel de meest bekeken STVS uitzending ooit.”
“Geen kunst, er was maar één tv-station en er was avondklok.”
“De coup leidde tot de val van de regering Arron en vice minister-president Olton van Genderen droeg de macht over middels een verklaring, voorgelezen via de nieuwsmedia.”
“Ai, ik kan me dat herinneren; hij was erg emotioneel en vroeg het gehele Surinaamse volk zich volledig te onderwerpen aan het nieuwe gezag, in het belang van de orde, rust en veiligheid. En volgens mij was de verklaring mede ondertekend door de minister van Justitie, de heer S. Badrising.”
“Die was toch van de HPP?’
“Jawel; de NPS had sinds 1967 niet meer met de VHP samengewerkt, wat een verbroedering was dat!”
“Aan wie werd de macht overgedragen? Aan Bouta?”
“Nee mang, Sjaak, yu dati tranga yesi. Die persoon kwam via Roy Horb in de NMR en maakte daar razendsnel carrière. We kenden de man toen nog niet. Het regeringsmandaat werd teruggegeven aan president Johan Ferrier en die stelde Eddy Bruma, alias Baru, aan als formateur van de nieuwe regering. Kijk die foto hier op m’n smartphone, kijk Johan Ferrier en Eddy Bruma prominent vooraan in het midden staan.”
“En dat werd dus die regering Chin A Sen die meester zonet vlekkeloos kon opdreunen, met onderministers en al.”
“Yes. Toen Baru, de voorvechter van onze onafhankelijkheid, door Leemofo Henckie niet meer in de regering van 1977 was opgenomen, moet hij gedacht en misschien gezegd hebben: ’O, dus ik was wel goed om de onafhankelijkheid ideologisch vorm te geven, maar na de onafhankelijkheid kon ik gaan. Is goed dan. I’ll be back!””
“Dit is niet aan te tonen, maar het lijkt er veel op; Baru drai kon baka via den sordati, waps Henckie puru.”
“Wanneer trad de regering Chin A Sen dan aan?”
“Op 15 maart 1980. Dat was dus in feite een legale burgerregering met een paar militairen erin.”
“Ja, maar achter de schermen werd er natuurlijk zware invloed uitgeoefend vanuit de militaire machthebbers, die verenigd waren in de nationale Militaire Raad, de NMR.”
“Dat klopt en vele ambitieuze burgers zoemden als vliegen om rauw vlees om bepaalde leden van de NMR en sommigen klampten zich aan hen vast, als adviseurs, een paar tot de dag van vandaag.”
“Klopt helemaal, en daar begonnen zaken binnen de NMR uit de pas, in de war en door elkaar te lopen.”
“En daar komt al snel die persoon die Sjaak zonet een paar keer noemde naar boven drijven.”
“Nou, naar boven drijven is heel zacht uitgedrukt. Het ging gepaard met allerlei intriges, baka-klep, onderlinge verdachtmakingen, heftige ruzies, geladen uzi’s op tafel, pogingen tot tegencoups, onderlinge arrestaties, vechtpartijen enzo.”
“Maar waarom werd pas daags vóór 14 augustus de militaire staat van kracht?”
“Omdat de militaire machthebbers op 13 augustus 1980 per decreet het parlement en de Raad van Advies buiten werking stelden en de grondwet in zijn werking schorsten. Vanaf deze datum werd Suriname echt een militaire staat die per decreet geregeerd werd. Het eerste decreet was de afkondiging van de noodtoestand voor geheel Suriname. Die gaf de militaire machthebbers allerlei bevoegdheden die al gauw leidden tot allerlei dwaasheden.”
“Maar werd die gereshuffelde ministerraad van 14 augustus 1980 dan door president Ferrier geïnstalleerd?”
“Nee, die speelde terecht niet meer mee. Hij adviseerde hun wel om een andere president te installeren en vertrok toen naar Nederland.”
“En die nieuwe president werd toch Henk Chin A Sen, voorheen minister-president; die legde op 14 augustus 1980 de eed af in handen van de vicepresident van het Hof van Justitie, de heer Fred Ramdat Misier.”
“Klopt helemaal. En toen de heer Chin A Sen in februari 1982 door de militaire leiding werd afgezet, werd de heer Fred Ramdat Misier de waarnemend president en daar zat hij voor de rest van de militaire periode aan vast.”
“Maar denken jullie dat de huidige reshuffeling positieve effecten zal hebben op onze economie?”
“In ieder geval gaat de opruiming van de al zovele regeringen oude augiasstal daar op OW en V hopelijk nu eens eindelijk werkelijk van start met onze Jerry, de ‘no nonsens-opruimer’ aan het roer.”
“En hopelijk lukt het op Handel en Industrie om het Welzijn van de ondernemers in dit ambtenarenland te verhogen.”
“Er moeten meer ondernemers minister worden in plaats van ambtenaren.”
“Klopt; een ambtenaar denkt en werkt volgens red tape; een ondernemer volgens ‘make money’.
“En volgen jullie hoe de onafhankelijke rechter die die redneck in Huize den Wit tot in hoger beroep teruggefloten heeft op z’n immigratiedecreet? We vieren dit met een rondje.”
“Yeah, wat een mooi voorbeeld, zeker ook voor onze rechters, van onafhankelijke rechtspraak. Maar goed, kon ‘njam’et, dus proost op deze overwinning.”

Rappa
Advertenties