Column: Zuid-Afrika

Afgelopen week was ik in Pretoria, Zuid-Afrika op uitnodiging van de University of South Africa (UNISA) voor een conferentie getiteld Decolonizing the university. Ik was één van de keynote speakers samen met Ramon Grosfoguel en C.K. Raju.

Er is enorm veel beweging in Zuid-Afrika. Het ANC heeft de lokale verkiezingen verloren in een aantal grote steden. Dat gaf al een schok in het establishment. Op 9 maart 2015 begon de Rhodes Must Fall beweging met studenten die poep gooiden op het standbeeld van Cecil Rhodes. Cecil Rhodes (1853-1902) was een Britse imperialist, een dief die Afrikaans land had gestolen, Afrikaanse mijnwerkers had uitgebuit en een voorstander was van apartheid. Zijn standbeeld staat op de universiteit van Cape Town.
Toen de studenten poep gooiden op het standbeeld en eisten dat het beeld ten val moest worden gebracht, dansten ze traditionele protestdansen en riepen: “Waar zijn ónze helden!?”

Op 12 maart hielden ze een open lucht bijeenkomst om de val van het standbeeld te bespreken met de hele universiteitsgemeenschap. De week daarop hielden ze een demonstratie voor het bestuursgebouw en eisten dat het beeld verwijderd moest worden. Op 20 maart bestormden ze het bestuursgebouw tijdens een vergadering van het universiteitsbestuur. Op 27 maart stemde het bestuur in met de verwijdering van het standbeeld, dat op 9 april daadwerkelijk ten val werd gebracht en verwijderd.

Dat was het begin van een grotere hervormingsbeweging waarbij meer en belangrijkere eisen werden gesteld, zoals gratis onderwijs (fees must fall) en uiteindelijk ook 'decolonizing the university'. Veel universiteiten in Zuid-Afrika hebben dekolonisatie op hun agenda staan. De conferentie die UNISA organiseerde, behandelde onderwerpen als: het curriculum, dekolonisatie van de vakdisciplines, de pedagogie, de organisatiestructuur en organisatiecultuur. Mijn speech ging over de dekolonisatie van de vakdisciplines.

De conferentie was drukbezocht. Er waren talloze workshops en panels waarin uitwerkingen plaatsvonden van de verschillende thema’s. Het is een plek waar je veel mensen ontmoet met verschillende visies, waardoor je gedwongen wordt om goed na te denken over je eigen stellingen.
Ik kwam aan op maandagochtend. Raju en Ramon kwamen iets later op de dag aan. Ik had Raju in Maleisië ontmoet en had de organisatie voorgesteld om hem erbij te halen vanwege zijn werk op het gebied van dekolonisatie van Wis- en Natuurkunde.
De conferentie was op woensdag en donderdag. De rest van onze agenda was gevuld met vergaderingen met beleidsmedewerkers van UNISA, activisten, docenten en een extra lezing op vrijdag van Ramon en mij over een dekoloniale kritiek op westers feminisme en intersectionaliteit.

Twee jaar geleden hebben Ramon en ik het idee ontwikkeld om een 'Decolonial University' te bouwen als een online universiteit. Ik ben sindsdien begonnen aan de praktische uitwerking ervan. Afgelopen week hebben we verschillende brainstormsessies gehad over hoe we verder gaan. Het basisidee is dat we binnen 5-10 jaar een volledige universiteit hebben ontwikkeld die bachelors, masters en PhD opleidingen gaat aanbieden in de sociale wetenschappen en een deel van de natuurwetenschappen. Raju gaat de natuurwetenschappen trekken. Volgend jaar september willen we beginnen met een aanbod van een éénjarige postmaster opleiding voor de sociale wetenschappen. De online universiteit zal gebruik maken van gezaghebbende professoren die nu les geven op belangrijke universiteiten. We zijn intussen begonnen om de technische infrastructuur te bouwen en gaan begin volgend jaar losse cursussen aanbieden met deze infrastructuur.
Ramon en ik zijn deel van een internationaal netwerk, Decolonial International Network, dat een organisatie-infrastructuur opbouwt voor de dekoloniale beweging met Summer Schools, een online university en een internationale uitgeverij. Ons netwerk ontwikkelt relaties met dekoloniale activisten, academici, sociale bewegingen en instituten.

Er gebeurt enorm veel op het gebied van dekolonisatie van kennisproductie. Zuid-Afrika, met name UNISA, staat in de voorhoede in de strijd om de universiteiten te dekoloniseren. Het is een voorrecht om daaraan een bijdrage te mogen leveren.

Sandew Hira