Noodtoestand afgekondigd in Turkije

De Turkse president, Recep Tayyip Erdogan, heeft voor drie maanden de noodtoestand uitgeroepen na de mislukte couppoging van het leger vrijdagavond. De noodtoestand betekent dat de president en het kabinet het parlement kunnen omzeilen bij het schrijven van nieuwe wetten en de rechten en vrijheden kunnen beperken of opschorten.

Sprekend op het presidentieel paleis in Ankara heeft president Erdogan gezworen dat "alle virussen binnen de krijgsmacht zullen worden gereinigd." Sinds de mislukte coup zijn duizenden gearresteerd of ontslagen. Meer dan 600 scholen zijn gesloten en duizenden ambtenaren ontslagen tijdens een hardhandig optreden van de president.

Deze maatregel is op geen enkele wijze tegen de democratie, de wet en de vrijheden,” heeft Erdogan gezegd na de aankondiging van de noodtoestand. De regering kan nu per decreet regeren, terwijl de bevoegdheden van de regionale gouverneurs is toegenomen. De verwachting is dat de politie en de inlichtingendiensten worden gereorganiseerd. Dat zal ook gebeuren bij de bevelstructuur van de krijgsmacht.

Critici van president Erdogan hebben hem beschuldigd van het consolideren van de macht op een niveau dat ongekend is sinds de eerste democratische verkiezingen van Turkije in 1946. Hij zou de noodtoestand gebruiken om meer macht voor het presidentschap te verwerven. Ze zeggen dat normaliter de president de grondwet moet veranderen om een uitvoerend presidentschap mogelijk te maken om zodoende een deel van de macht die hij is kwijtgeraakt toen zijn ambtstermijn als premier in 2014 eindigde, terug te winnen.

Erdogan heeft degenen die zijn gedood tijdens het gevecht tegen de staatsgreep geprezen als "martelaren". Zo’n 246 mensen zijn gedood toen ze in verzet kwamen tegen de poging tot staatsgreep, zegt de regering. Erdogan sprak nadat hij in de hoofdstad had vergaderd met de nationale veiligheidsraad van Turkije en het kabinet.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Frank-Walter Steinmeier, heeft in een reactie op de toespraak van de president er bij de Turkse regering op aangedrongen om zowel de beginselen van de rechtsstaat en een gevoel van proportionaliteit te handhaven in haar antwoord op de poging tot staatsgreep. "Alleen aantoonbare betrokkenheid bij illegale handelingen en niet verdachte politieke kleur, moet de overheid tot actie aanzetten," stelt Steinmeier. "Het is ook van cruciaal belang dat de afkondiging van de noodtoestand inderdaad noodzakelijk is voor de tijdsduur en dat de maatregel zo snel mogelijk wordt beëindigd."