Wnd. Hofpresident uit weer noodkreet rechtelijke macht

Waarnemend Hofpresident Iwan Rasoelbaks heeft vrijdag de zoveelste noodkreet gelanceerd. “De druk op de 19 rechters en het geringe aantal griffiers is onacceptabel hoog. “De doorlooptijden van rechtszaken zijn te lang, “ik vertel u geen nieuws. Maar de rechters noch de griffiers kunnen ijzer met handen breken.” Er is geen rek meer in de organisatie!

Na een diepe zucht, stelt Rasoelbaks ‘ach, weer een klaagzang van het Hof zult u denken. Bij elke beëdiging klaagt het Hof. “Wel nee, ik lanceer de zoveelste noodkreet, waarmee ik een wissel wil trekken op uw begrip en geduld”, hield hij de zes beëdigde advocaten en de aanwezigen vrijdag voor. Een noodkreet voor mogelijk de laatste maal! Rasoelbaks hoopt dat die niet zal blijven weergalmen net zolang de financiële crisis duurt, maar dat hier serieus rekening mee wordt gehouden. “Een macht is niet instaat te volbrengen, wat zij aan het doen moet zijn volgens de Grondwet. Eén macht loopt mank in het systeem. Dan kunnen wij praten van een constitutionele crisis.”

Basale zaken ontbreken
De meeste basale zaken ontbreken. “De top van één van de drie staatsmachten moet bellen voor toiletpapier of brieven schrijven voor printer- of kopieerinkt”, schetst hij zijn werk als waarnemend Hofpresident. Constitutionele vraagstukken zijn er al altijd binnen het recht. “Maar als men wil praten van een constitutionele crisis, dan is het dat de rechterlijke macht, die niet kan functioneren in het belang van de rechtstaat en de samenleving.” Rasoelbaks haalde aan dat binnen het constitutioneel bestel en de constitutionele bevoegdheden, de rechtelijke macht de verplichting heeft om toe te zien op de geregelde afhandeling van alle rechtszaken. Verwijzend naar artikel 139 van de Grondwet, stelt hij dat dit de verantwoordelijkheid is van het hof -zonder middelen- alleen maar door te praten.

“Hoelang kun je praten als er geen middelen zijn om het beleid te ontwikkelen? En we praten over verzelfstandiging van de rechtelijke macht?”
Het wordt voor advocaten van belang, volgens Rasoelbaks, om zich ook te gaan verdiepen in Staatsrecht, Staatsleer en constitutioneel recht in relatie tot het verdragenrecht. Ook in internationaal recht, in het bijzonder mensenrechten en toepassing daarvan. “Ik weet niet of er een module hiervoor is in de advocatenopleiding, zo niet dan vraag ik de deken daarmee rekening te houden. Het ziet erna uit dat er toch wel behoefte bestaat aan dergelijke verdiepingen.”

Alternatieven
De Hofpresident verwacht een toename van rechtszaken de komende tijd. Met de nieuwe advocaten zal de druk op de capaciteit niet minder worden. Rasoelbaks stelde hen voor om alternatieve oplossingen te kiezen, zoals bemiddeling of arbitrage. “Een kunst voor een advocaat om die route op te gaan en de cliënt te zeggen ‘let’s do mediation, het gaat je minder kosten.” Indien zes opgeteld bij de 182 ingeschreven advocaten, maandelijks twee civiele rechtszaken indienen, komen er vanaf juli, maandelijks 376 zaken erbij. Dit betekent een jaarlijkse groei van 4512 rechtszaken. Hieruit zal een deel in hoger beroep zal dienen. De andersoortige rechtszaken zijn hierbij niet opgeteld.

Een rechter maakt gemiddeld twee vonnissen per dag. Bij een gelijkblijvend aantal rechters, griffiers, gebrek aan werkruimte, zittingszalen, ICT-toepassingen, zal er oververhitting van de organisatie plaatsvinden. En doorlooptijden van rechtszaken zullen langer duren.

Laatste strohalm hoop
Rasoelbaks vroeg de nieuwe advocaten om hun bijzondere kwaliteiten te gebruiken bij de belangenbehartiging van hun cliënten. Dit zonder moedeloos te worden of de rechter kwalijk te nemen voor de trage gang. Beleid maken en uitvoeren kost geld. De middelen van de goed gekeurde begroting, zijn niet beschikbaar. “En dit mogelijk, zolang de financiële crisis duurt.” Beleidsdoelen dreigen door de crisis opgeschoven te worden naar betere tijden.

Het Hof vestigt de laatste strohalm hoopt nu op internationale fondsen. De justitieminister zet zich hiervoor in. Zij probeert geld los te krijgen bij de Europese Unie, Caricom Court of Justice, de Raad voor de Rechtspraak van Nederland en de ambassades van Nederland van Verenigde Staten.