Japin-lezing: Met IMF uit de crisis?

Het Johan Adolf Pengel Instituut (JAPIN) heeft woensdag in Grun Dyari een lezing over het Internationaal Monetair Fonds (IMF) gehouden. De lezing werd verzorgd door Winston Ramautarsing, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname. Hij schetste een somber beeld van de financieel-economische situatie van Suriname, maar concludeerde dat er in deze crisis ook kansen liggen.

De discussie over het IMF bracht diverse gezichtspunten naar voren.

1. De gang naar IMF is het gevolg van financieel economisch mismanagement. Er is tegen beter weten in veel geld uitgegeven en de bestedingen waren voornamelijk in de consumptieve sfeer.

2. De koopkracht van de samenleving is danig afgenomen en er is sprake van ernstige armoede.

3. De regering slaagt er maar niet in om vertrouwen te herwinnen. Hoe zal een regiem dat US$ 3.5 miljard extra ontvangsten heeft gehad en een monetaire reserve heeft verkwanseld van US$ 1.2 miljard naar het huidige niveau van 300 miljoen, de nieuwe leningen verstandig aanwenden?.

4. IMF hulp moet gezien worden als overbruggingsfinanciering. Het Japin pleit voor duurzame investeringen in productieve sectoren waardoor de verdiencapaciteit verhoogd wordt. Dit is voorwaarde om duurzaam te investeren in de sociale zorg, onderwijs, volksgezondheid en infrastructuur. Vooralsnog biedt het' Stabilisatie en Herstelprogramma' geen perspectief en zijn er nauwelijks concrete investeringen in levensvatbare productieve projecten.

De huidige crisis is niet de eerste in Suriname. De eerste crisis na 1975 duurde van 1985 tot 1995 en werd door het Front /Nieuw Front beteugeld middels een Structureel Aanpassingsprogramma (SAP). De koers werd toen gestabiliseerd op een koers van 406 Sf voor 1 US dollar. Tijdens het bewind van Jules Wijdenbosch 1996-2000 liep de koers op tot 2800 voor de Surinaamse gulden. De regering-Venetiaan slaagde erin om orde op zaken te stellen. Echter werd het fundamentele probleem van de Surinaamse economie, namelijk de afhankelijkheid van de natuurlijke hulpbronnen niet opgelost.

Ramautarsing verwacht geen snel herstel. Er zullen pijnlijke maatregelen genomen worden en de gemeenschap zal een hoge prijs betalen.. Leningen kunnen helpen, maar alleen als ze op de juiste manier worden gebruikt. Ramautarsing vreest dat ze gebruikt zullen worden voor sociale en infrastructurele investeringen en dat men verder hoopt op winsten van Surgold en Staatsolie.

Zal IMF welvaart brengen?
Ramautarsing benadrukt dat wij goed moeten letten op wat er niet in het zogenaamde IMF programma staat. Het is geen recept om af te komen van onze 'nationale verslaving' aan de mijnbouw. Het is geen recept voor verhoging van de welvaart. Welvaart is de resultante van een proces waarin een samenleving zich op creatieve en productieve wijze aanpast aan economische en politieke omstandigheden. Er is in vooruitzicht gesteld dat de omzetbelastingen zullen worden verhoogd en dat er een Value Added Tax (VAT, oftewel BTW) zal worden ingevoerd.

'De president heeft in Ocer aangegeven dat het IMF recept onderdeel is van een Stabilisatie- en Herstelplan van de regering. Dit herstelplan, omvat maatregelen om de belastinginkomsten van de overheid te vergroten, de subsidies te verlagen en de uitgaven van de overheid te beperken door bezuinigingen. De overheidsbezuinigingen die genoemd werden zijn marginaal. Men gaat op overheidskantoren slechts bezuinigen op stroom, water en telefoonkosten.'

Het doel van het gepresenteerde herstelplan is te voorkomen dat de economie in 2016 met meer dan 2% verder krimpt. Ramautarsing zegt dat dit niet haalbaar is. Er is berekend dat er daarvoor 2.4 miljard SRD nodig is. De projecten die moeten zorgen voor afremmen van de krimp in 2016 zullen niet starten in 2016. In het herstelplan van de regering zijn projecten voorgesteld die pas over vijf of meer jaren een rendement opleveren. Bijvoorbeeld het kokos en cacao project voor de export.

Ramautarsing stelt dat voor duurzaam herstel van de economie er een fundamentele transformatie nodig is. We moeten als samenleving meer greep krijgen op onze toekomst en niet langer blijven wachten op goud en olie. Een echt herstelplan zou moeten omvatten maatregelen voor diversificatie van de economie en vooral ook public sector reform.

Conclusies
Ramautarsing geeft een samenvatting van de belangrijkste conclusies van zijn lezing:
* Het IMF is niet de oorzaak van de crisis en zij gaat onze problemen niet voor ons oplossen
* De pijnlijke maatregelen zouden we ook zonder het IMF moeten nemen
* De IMF-lening zal de pijn ietwat verzachten, maar het IMF blijft minstens twee jaar in Suriname
* De koers is nog niet stabiel en de inflatie zal nog een tijd doorgaan
* De rente op leningen zal stijgen

Ramautarsing zegt dat wij staan voor een fundamentele keuze: doorgaan met de mijnbouw-economie of nieuwe kansen creëren. De crisis biedt ons de mogelijkheid om een geheel nieuwe weg op te gaan.