Meer aandacht voor milieu noodzakelijk bij vertrek Alcoa

De bauxietindustrie heeft haar beste tijd in Suriname gehad. Dit blijkt heel duidelijk uit het bezoek van een Alcoa-delegatie die heeft aangegeven dat zij de aluinaardefabriek nog dit jaar gaat sluiten. Het lijkt alsof de regering het accent bij het vertrek van Alcoa vooral legt op de overname van de goederen van het bedrijf m.n. Suralco. Het is uiteraard goed dat men zich mede daarop richt, maar er zijn zeker nog meer aspecten die goed afgewikkeld moeten worden en waarover niets bekend is.

De bauxietindustrie en met name de aluinaardefabriek heeft tientallen jaren lang slurrie met zware mineralen en chemicaliën gedumpt in zgn. ‘red mud lakes’ en ‘tail ponds’. Deze meren reinig je niet makkelijk en het afbraakproces kan nog tientallen jaren duren. Indien men dit aspect niet goed afhandelt kan er enorme schade ontstaan in het grondwater, ecologische systemen, landbouwland, e.d. De reclamatie van verontreinigd land en meren is geen proces dat je zomaar afkoopt met enkele tientallen miljoenen, maar kan een langdurig proces zijn waar eerder honderden miljoenen dollars mee gepaard gaan. Dan zijn er nog de oude mijnen die ook in redelijke staat dienen te worden achtergelaten. Er zijn voldoende deskundigen in Suriname die makkelijk kunnen aangeven wat de bedreigingen voor het milieu zijn indien zaken niet goed worden afgewikkeld. Met Alcoa dienen er sluitende afspraken gemaakt te worden om een schoon en gezond milieu te verzekeren.

De regering dient in ieder geval een onafhankelijk team van deskundigen te laten vaststellen wat het bedrijf achterlaat aan (potentiële) milieuschade en wat de staat van de meren is. Wat zit er precies in deze meren? Hoe lang zal het afbraakproces duren? Zijn de wanden van de dijken er om heen stevig genoeg en hoe lang gaan ze mee? Zijn er geen lekkages? Wat zijn de verwachte kosten? Hoe zal men het monitoren, etc.? Er moeten voldoende middelen door het bedrijf gereserveerd worden om aan zijn verplichtingen tot het komen van een schoon milieu te kunnen voldoen.

Er zijn inmiddels internationale normen voor gedrag van multinationals en het milieu en zaken moeten goed worden vastgelegd. Een aantal jaren geleden is Billiton vertrokken en naar ik vernomen heb (maar niet heb kunnen verifiëren) heeft het bedrijf U$ 80 miljoen aan Alcoa betaald voor herstel van het milieu. Zijn die middelen inderdaad hiervoor gebruikt of zijn ze in ieder geval gereserveerd?
Ik hoop dat ik mij niet onnodig zorgen maak en dat de bovenstaande zaken een belangrijke plaats gaan innemen bij de afwikkeling met Alcoa. Het bedrijf en de regering mogen komende generaties niet met milieuschade opzadelen die nu voorkomen kan worden. De regering dient zich goed te laten bijstaan door nationale en internationale deskundigen en het rapport over het milieu dient –zoals gebruikelijk is tegenwoordig- algemeen beschikbaar te zijn voor het publiek.

Prof. dr. Marten Schalkwijk,
Hoogleraar Sociale Verandering en Ontwikkeling,
Institute for Graduate Studies and Research,
Anton de Kom Universiteit van Suriname