Door anderen te onderwijzen, word ik onderwezen
07 Sep 2015, 11:54
foto
Het levenloze lichaam van een peuter aangespoeld bij het Turkse badstrand Bodrum. (Beeld: CNN)


Twee zaken hebben me de afgelopen week bezig gehouden: de sociale onrust in Suriname als gevolg van de regeringsmaatregelen die tot prijsverhogingen leiden en de enorme ellende van de vluchtelingen in het Midden-Oosten. Als je erover nadenkt, zie je verbanden.

Het meest schrijnende voorbeeld van het vluchtelingenprobleem is de foto van het lijk van een kleine peuter die aangespoeld was op het Turkse badstrand Bodrum. Het is hartverscheurend om te zien hoe het jongetje met zijn gezicht in het zand ligt en het water af- en aanspoelt over zijn gezicht. Als mens, als vader, kan je niet veel anders doen dan met afschuw en verdriet denken hoe onmenselijk de wereld is waarin we leven.

In Europa en Amerika is in de media veel hypocrisie over het vluchtelingenprobleem. Dit probleem is gecreëerd door hen en nu doen ze alsof hun neus bloedt. Zij hebben de terroristische groepen als Al Qaeda en Islamitische Staat bewapend, getraind en gefinancierd om het hele gebied te destabiliseren. Zij hebben oorlogen gebracht naar die gebieden en het vluchtelingenprobleem geschapen. Zij hebben Irak kapot gebombardeerd en Syrië gedestabiliseerd. Zij hebben Libië vernietigd. Een opkomende democratie in Egypte hebben ze in de kiem gesmoord.
En dit is het resultaat: miljoenen mensen slaan op de vlucht voor oorlogsgeweld en sociale instabiliteit. En in die vlucht is het verhaal van de kleuter op het strand van Bodrum slechts één van de vele hartverscheurende verhalen van menselijk lijden.

Sociale onrust is geen natuurverschijnsel zoals onweer. Het wordt geschapen door mensen en politieke krachten. Mensen creëren sociale onrust. Mensen kunnen die weer ongedaan maken of zelfs voorkomen. Het Westen heeft het concept van destabilisatie geperfectioneerd in handboeken die gebruikt worden in trainingen van inlichtingendiensten. Aan de andere kant komen nieuwe generaties politieke denkers op met andere concepten die we in de theorie van Decolonizing The Mind (DTM) oppakken en verder ontwikkelen. Een voorbeeld zijn de denkers uit de Zapatista beweging in de deelstaat Chiapas in Mexico.

Begin jaren negentig trokken marxistische jongeren uit Mexico City naar de arme boerenstreken om Inheemse gemeenschappen te organiseren voor een guerrillastrijd tegen de Mexicaanse staat die deze gemeenschap meedogenloos onderdrukte. Ze gingen om te onderwijzen, maar werden in dat proces zelf onderwezen. Ze begonnen met de gewapende strijd, maar evolueerden naar geweldloos verzet en trokken in demonstraties naar de hoofdstad om hun eisen voor zelfbeschikking kracht bij te zetten. Ze verborgen hun gezicht achter maskers om hun gemeenschap een gezicht en een stem te geven.

Hun filosofie is doordrongen van een principe die we in DTM met een moeilijk begrip aanduiden: dialectische wederkerigheid? Dit principe tref je ook aan in andere filosofieën zoals de Afrikaanse filosofie van Ubuntu. Wat houdt dit principe in? Het houdt in dat twee principes die ogenschijnlijk tegen over elkaar staan (dialectiek = leer der tegenstellingen) met elkaar verbonden op een zodanige manier, dat ze van elkaar afhankelijk worden (wederkerigheid).

Neem het voorbeeld van een docent en een student. Een docent onderwijst en een student wordt onderwezen. Normaal is dat een eenrichtingsverkeer waarbij de docent kennis, inzichten en vaardigheden overdraagt aan de student. In het DTM principe van dialectische wederkerigheid richt je het leerproces zodanig in dat de mogelijkheid ontstaat dat de docent ook leert van de student.

Ik zal laten zien hoe we dit principe tot nu toe hebben toegepast in het traject van de getuigenis van president Bouterse. We wisten van tevoren dat het om een politiek heel gevoelige kwestie gaat. We hadden ervoor kunnen kiezen om de zaak heel simpel te houden: een interview met Bouterse en dat is het.
We hebben een educatief proces ervan gemaakt met educatieve persconferenties en educatieve columns. We hebben ook van dit proces geleerd. We hebben een stuk naïviteit verloren en zijn wat illusies over het beschavingsniveau aan de andere kant armer geworden. We hebben nieuwe ideeën ontwikkeld zoals de dialoogbijeenkomsten. We hebben niet gedacht dat de Binnenlandse Oorlog zo een grote invloed zou hebben op ons denken over 8 december. We hebben kennis gemaakt met experts die ons leerden wat je met technologie kunt doen, zoals een video interview met Bouterse zonder hinderlijke camera-crews.
We hebben onrust geschapen met als doel om op lange termijn rust te creëren.

Zo kijk ik ook naar de huidige sociale onrust in Suriname. Ik ben er een voorstander van om DTM principes toe te passen. Laten we ervan uitgaan dat moeilijke economische maatregelen nodig zijn om economische stabiliteit op de lange termijn te bereiken. Je kunt het DTM principe toepassen door de zaak van tevoren via persconferenties, DNA discussies en het maatschappelijk debat voor te leggen aan de samenleving, draagvlak te ontwikkelen (die krijg niet nooit voor 100%) en uiteindelijk toch een besluit te nemen dat in de buurt komt van wat je wilt bereiken. Dat hoeft niet veel tijd te kosten. Als je je oren en ogen openhoudt voor nieuwe ideeën kan de kwaliteit van je besluitvorming ook nog toenemen.

De Zapatistas hebben een arsenaal ontwikkeld van nieuwe politieke concepten die je zo kunt toepassen in innovatief bestuur van een land. Misschien is het tijd dat we in Suriname eens kijken wat we van hen kunnen leren.

Sandew Hira
Advertenties