‘Grun yari verhuisd naar Ocer’

Het zal meer dan de helft van de Surinaamse kiezers niet verbazen wanneer er op een bord aan de Johan Adolf Pengelstraat in Paramaribo met vette letters te lezen staat: 'Grun yari verhuisd naar Ocer'. Het bericht is niet schokkend, omdat het voornamelijk de NPS is die een belangwekkende bijdrage geleverd heeft tot verbreding en toename van de hedendaagse NDP-kiezers.

De klinkende overwinning van de NDP heeft een duurzame verandering gebracht in het politieke landschap van Suriname. Dat geldt niet alleen voor de verkiezingsoverwinning op zich, maar vooral voor de wijze waarop na de verkiezingsuitslag hun politieke leider werkt aan de totstandkoming van de nieuwe Surinaamse regering. De verkiezingstriomf van de NDP heeft niets van doen met Godswil. God is politiek neutraal. Het ging om de eigen kracht van de partij.
De vraag van de sterk verliezende en weggevaagde politieke partijen moet niet de roep naar verandering van het kiesstelsel zijn, maar veel meer moet de vraag gesteld worden of Suriname toe is aan een tweepartijenstelsel in de nabije toekomst. Daardoor kunnen politieke gelukzoekers uit onbeduidende kleine partijen tot het verleden gaan behoren.

De opmars van de NDP
De verkiezingsuitslag van 2005 heeft de basis gelegd voor de opmars van de NDP. De NDP behaalde toen op eigen kracht 15 zetels, bijna even veel als de NPS en VHP samen met 16 zetels. In een interview met de pers gaf ik mijn zienswijze over die verkiezingsuitslag. Mijn ongevraagde advies luidde dat op weg naar het samenstellen van een nieuwe regering er rekening gehouden diende te worden met de partij die als grootste winnaar uit de bus gekomen was. Dat was de NDP. Het lag voor de hand een informateur te benoemen om te onderzoeken of de grootste winnaar van de verkiezingen van toen, de NDP, tot één van de regeringspartijen zou kunnen behoren, wat niet gebeurde.

Politieke piki-piki-prey
De winnende NDP van toen werd gedemoniseerd en het principe van een cordon sanitaire werd toegepast om de partij te isoleren. Daarmee werd de NDP bewust buiten de regeerverantwoordelijkheid gehouden. De NDP moest genoegen nemen met een plaats op de oppositiebanken. Door Venetiaan als formateur van toen werd binnen 24 uur na de verkiezingsuitslag al gewerkt aan de vorming van een coalitie. Dit snelle handelen had meer het karakter van een piki-piki-prey. Een telefoontje naar de A Combinatie was snel gelegd om aangevuld met VHP, PL en SPA een regering op de been te krijgen. De poppetjes voor het bekleden van ministerzetels en aanverwante functies waren in een rap tempo, beklonken. De partijvriendjes hadden weer een politieke baan, omkleed met macht en status.

Daarmee was de plaats van de NDP definitief in de oppositie. Dat lag min of meer voor de hand, want al in de verkiezingsperiode werd in kringen van de NPS geroepen dat de NDP met wortel en tak zou worden uitgeroeid. Wat onderschat werd is de ongeschreven politieke regel die als volgt luidt: “Winnende partijen die worden genegeerd door het machtsdenken van de zich bundelende politieke partijen, produceren het beste voer voor een gestadige groei van die partij.” Die ongeschreven regel werd op 25 mei 2015 bewaarheid. In feite ligt het piki-piki- prey-handelen van Venetiaan aan de basis van de forse overwinning van de NDP. Met recht en reden verdient hij van de meerderheid van de kiezers een bloemetje.

De NDP-leider heeft op indrukwekkende wijze duidelijk gemaakt langs welke wegen het dragen van politieke verantwoordelijkheid tot stand komt. De traditionele politieke leiders kunnen bij hem in de leer. Er worden informatieve gesprekken gevoerd met alle partijen met het oog op de nationale ontwikkeling van het land. Daarmee wordt de basis gelegd voor het ontstaan van een coalitie en de zoektocht naar ministers die binnen de gedragen politieke visie passen. Met deze aanpak heeft de NDP politieke historie geschreven.

NPS likt de wonden
De vleugels van de NPS zijn sterk gekortwiekt. De volksbuurten in Paramaribo, groot Paramaribo, Para, Coronie en het overgrote deel van de bewoners van het binnenland uit de ‘Pengelliaanse’ periode hebben plaatsgemaakt voor de NDP. Die tendens is ook merkbaar bij andere politieke partijen. Onder meer Nickerie en Saramacca hebben hun verbinding met Lachmon van toen verloren. Commewijne als district van de oude Iding Soemita van toen heeft haar stemgedrag van uitsluitend stemmen op een partij met een Javaanse leider definitief verloren. Met de huidige politieke aanpak die veerkracht geeft aan onze multiculturele en -etnische bevolking is een aantoonbaar begin gemaakt met het uitbannen van een politiek langs etnische lijnen. Dit als een overduidelijke boodschap aan VHP, NPS en PL. De kiezer heeft gesproken en heeft altijd gelijk. Zij hebben duidelijk willen maken dat de periode van de oude politiek voorbij is.

Op weg naar een twee partijen stelsel
De leiders van de politieke partijen die zwaar door de kiezers zijn afgestraft hebben vooralsnog het leiderschap van hun politieke organisatie niet in overweging genomen. Het gaat vooral om de NPS die zijn mandaat als volkspartij volstrekt heeft verloren. De NPS is zo goed als weggevaagd en ligt nu aan de beademing. Het zou passend zijn geweest als hun leider direct na de grote nederlaag zijn aanhang had toegesproken en in het belang van de partij zich als leider had teruggetrokken. Dat is geen schande, maar een normale ontwikkeling in de hedendaagse wereldpolitiek. Velen zijn hem daarin voorgegaan. Wellicht wordt een zetel in DNA hoger gewaardeerd dan het partijbelang. Dat geldt even zeer voor andere politieke leiders in een soortgelijke situatie. Met het mogelijke einde van de oude politiek ligt het aan jong en oud en dus in intergenerationeel verband, ongeacht ras en cultuur, om zich te bezinnen op een nieuwe politieke stroming in Suriname.

Het kan zijn dat de verkiezingen van 2020 nog spannender worden. Wordt het soms de race tussen de Nationale Democraten (NDP) en misschien wel de Sociaal Liberale Partij (SLP), die zich nog moet oprichten. Men heeft dan ongetwijfeld iets te kiezen. De toekomst zal dat uitwijzen.

Dr. Headly R. Binderhagel, voormalig burgemeester
(headlybinderhagel@gmail.com)