Investeer in de jeugd

(Aangeboden)

Op 1 mei hebben we mondiaal weer de nodige rituelen gezien die bij de Dag van de Arbeid horen. Optochten en demonstraties van vakbonden, acties van organisaties die opkomen voor vrouwenrechten, toespraken van politici tot een grootse manifestatie van het land waar “alle burgers gelukkig zijn”, Noord-Korea. Vanuit de Internationale Arbeidsorganisatie ILO is een oproep gedaan meer banen en kansen te creëren voor jongeren. In de aanloop naar de verkiezingen van 25 mei a.s. hebben enkele politici de Dag van de Arbeid aangegrepen om hun ideeën voor jongeren uiteen te zetten. Veel retoriek, veel beloftes, geen doordachte visie en weinig concrete oplossingen. Zo vat ik de ideeën kort samen.

Jongeren: geen homogene groep
Hoewel er veelal over 'de jongeren' wordt gesproken, is er sprake van een zeer diverse samenstelling. Sommigen leggen de leeftijdgrens van de groep bij 30; anderen rekken dit weer op tot 35 jaar. Qua problematiek en kansen op de arbeidsmarkt kan een globaal onderscheid worden gemaakt in: jongeren met een lage/afgebroken schoolopleiding (drop outs); jongeren met een middelbaar schooldiploma, hoog opgeleide jongeren (Bachelor/Master) en jongeren met een ondernemerspotentie. Met name bij laagopgeleide jongeren komt een aaneenschakeling van problemen op meerdere leefgebieden voor: detentieverleden, drugs-/verslavingsproblematiek, tienerzwangerschap, het ontbreken van de meest elementaire soft skills c.q. werknemersvaardigheden. Niet onbelangrijk voor de groepsduiding van jongeren is het onderscheid tussen jongens en meisjes. Dit verschil ligt voor een groot deel in de hormoonhuishouding en de hersenontwikkeling. Jongens lopen in hun hersenontwikkeling tot ze een jaar of 20 zijn gemiddeld 1,5 jaar achter op meisjes. De stijging van het testosterongehalte in de puberteit zorgt bij jongens voor extra daadkracht en behoefte om problemen vooral impulsief en fysiek op te lossen (fight, flight or freeze). Werken aan perspectieven voor jongeren betekent, alleen vanwege de hiervoor geschetste verschillen, het bieden van maatwerk in oplossingen.

Contouren samenhangende aanpak
Jongeren zijn niet lui; ze zijn selectief gemotiveerd. Leren omdat het goed is voor je toekomst, slaat bij jongeren niet altijd aan. Het gedrag van jongeren moet bij voorkeur direct lonend zijn. Beleidsmakers en andere professionals doen er goed aan bij het bedenken van oplossingen voor jongeren aan te sluiten bij hun motivaties en de waardering die jongeren krijgen van hun sociale omgeving. Om de maatschappelijke kansen voor jongeren te vergroten dienen vier aspecten in samenhang aangepakt te worden.

1. Voorkomen van drop-out. Hier is een hoofdrol weggelegd voor ouders/opvoeders en het onderwijs. Ouders door betrokken te blijven bij de schoolloopbaan van hun kind, het bieden van structuur en bepalen van grenzen en zelfstandigheid te stimuleren. Onderwijs door kwalitatief goed onderwijs te bieden, te investeren in contact met de leerlingen, ondersteuning bij beroeps- en opleidingskeuze etc. De verschillende beroepenmarkten die in samenwerking met het bedrijfsleven, ook in de districten, worden georganiseerd zijn concepten die versterkt kunnen worden. Dat kan bijvoorbeeld door professionals uit de verschillende sectoren van de arbeidsmarkt uit te nodigen voor gastlessen op de scholen.

2. Voucher voor stage/werkervaringsplaats. Ontwikkel een voucher/check waarmee bedrijven en overheidsinstellingen jongeren met een middelbaar schooldiploma een stage of werkervaringsplaats voor 3 tot 6 maanden aanbieden. De kosten voor de voucher zou voor de helft door bedrijven en de helft door de overheid opgebracht kunnen worden. De uitvoeringsverantwoordelijkheid kan belegd worden bij het Directoraat Jeugdzaken. Dit directoraat kan ook jaarlijks een bedrijf of instelling belonen met een award dat de beste resultaten heeft gehaald (aantal geboden vouchers, jongeren die in dienst zijn genomen of na de stage elders werk hebben gevonden etc.).

3. Trainee-ships voor hoog opgeleide jongeren. Het bedrijfsleven biedt jongeren met een bachelor of masteropleiding een trainee-ship aan in de richting waarin de jongere is opgeleid. Jongeren krijgen de kans om werkervaring op te doen, leren de benodigde werknemersvaardigheden, bouwen contacten op zodat zij hun kansen op een baan vergroten die aansluit bij de gevolgde opleiding. Het voordeel voor het bedrijf is dat zij kennis maakt met jonge, goed opgeleide werknemers tegen relatief geringe loonkosten. Bedrijven besparen met deze trainee-ships ook de hoge werving- en selectiekosten omdat de trainee kandidaten geleverd worden door de instellingen voor hoger- of wetenschappelijk onderwijs.

4. Aanjagen van young entrepreneurs. In de afgelopen jaren is voldoende expertise ontwikkeld om zelfstandig ondernemerschap te stimuleren. Zet deze expertise en de netwerken in om start-ups van jongeren te faciliteren. Laat hierbij jongeren zelf ontdekken waar ze goed in zijn, de sector of bedrijfstak exploreren waar ze de meeste affiniteit mee hebben en kansrijk achten om een eigen bedrijf te starten. Laat de facilitering van de start-ups van jongeren over aan de stakeholders die daarbij verschil kunnen maken. Te denken valt aan de Vereniging van Surinaams Bedrijfsleven, het Suriname Business Forum, de Kamer van Koophandel en Fabrieken, banken en private investeerders. Bij een succespercentage van een derde van de start-ups, leveren deze bedrijven meer nieuwe banen voor jongeren dan menig werkgelegenheidsproject van de overheid.

Rol overheid
Heeft de overheid dan helemaal geen rol of verantwoordelijkheid in positieverbetering van jongeren? De vier oplossingsrichtingen die ik beschrijf, zijn alleen effectief als deze in samenhang worden uitgevoerd. Om echt verschil te maken voor jongeren is de inzet van diverse stakeholders noodzakelijk. Het gaat om de jongeren zelf, hun ouders c.q. opvoeders, onderwijsinstellingen, bedrijven en hun vertegenwoordigers alsook de vakbonden. De rol van de overheid is een faciliterende, namelijk partijen bij elkaar te brengen, private initiatieven op te halen en te verbinden en middelen beschikbaar te stellen. Alleen in deze constellatie zullen echte kansen voor jongeren worden gecreëerd. De rest is holle verkiezingsretoriek.


Stanley Ramkhelawan is arbeidsmarktstrateeg
(Werkzaam als Projectmanager Aanpak Jeugdwerkloosheid in de Drechtsteden)