Menke: Hoogste prioriteit voor dekolonisatie van kennis
28 Apr 2015, 09:55
foto
Jack Menke


Dekolonisatie van kennis moet de hoogste prioriteit krijgen binnen het wetenschaps- en technologiebeleid in ons land. We moeten in Suriname en de Zuid-Amerikaanse regio ervoor waken dat het wetenschappelijk kolonialisme zich nestelt in sectoren waar we goed op weg zijn bevrijdende kennis te produceren om onze eigen werkelijkheid te analyseren en oplossingen aan te dragen.

Hoogleraar Jack Menke geeft een recent voorbeeld van de pretentie om het Nederlandse bureau van Maurice De Hond als 'partner' een onderzoek te laten doen in de hoop 'dat Suriname zou afkomen van de eeuwige discussie over de objectiviteit van Surinaamse opiniepeilingen'. Met het aantrekken van De Hond werd verwacht dat niemand in Suriname zou twijfelen aan de objectiviteit en juistheid van zijn onderzoek.

"In tegenstelling tot wat werd gehoopt is er terecht een discussie losgebrand over de werkwijze en resultaten van de peiling. Wat we hieruit kunnen leren, is dat westerse kennis en methoden niet algemeen geldig zijn en gebonden zijn aan omstandigheid en plaats, stelt Menke. Dit betekent dat geïmporteerde benaderingen, methoden en onderzoeksresultaten altijd eerst moeten worden getoetst op de bruikbaarheid in ons land. Dus degenen die zich beijveren dat de langzaam opgebouwde kennis over onze opiniepeilingen door het westen moet worden erkend, in dit geval Nederland, zijn bedrogen uitgekomen. Er zijn in Suriname lokale instituten (SWI, IDOS, NIKOS) die creatieve en originele kennis hebben ontwikkeld over opiniepeilingen, welke door discussie en toetsing op hun bruikbaarheid zijn afgestemd op de Surinaamse werkelijkheid".

Een must
Dekolonisatie van kennis is een must voor opinieonderzoek, maar is ook noodzakelijk voor andere kennisgebieden in de technologie, economie, gezondheid en de sociale sfeer waar een koloniale mindset domineert. "Wetenschappelijk kolonialisme verwijst naar de manier waarop westerse instituten in Europa/VS kennis produceren, verwerken en analyseren binnen een scheve internationale arbeidsverdeling. Hierbij komen sommige instituten en academici in onze samenleving in een positie om toonaangevende benaderingen en methoden uit het ‘westen’ die in een andere context zijn voortgebracht, zonder toetsing over te nemen", zegt Menke. Dit heeft volgens hem veel gelijkenis met de productie en verspreiding van kennis tussen de vroegere koloniale mogendheid en de kolonie.

De volgende aspecten zijn typerend voor het wetenschappelijk kolonialisme:
i) Westerse instituten ontwikkelen voor kernproblemen benaderingen en analysemodellen, terwijl de randproblemen - de kluifjes - worden overgelaten aan instituten in Suriname.
ii) Het imiteren en kopiëren van benaderingen in onderwijs & wetenschap uit het Westen.

"Het wetenschappelijk kolonialisme vindt een voedingsbodem in zwakke lokale kennisinstituten in ons land. Deze fungeren als waterdrager van ruwe gegevens voor westerse instituten, en richten zich veelal op randproblemen waarmee niet wordt bijgedragen aan bevrijdende kennis. We moeten daarom de wetenschappelijke afhankelijkheid in diverse sectoren in ons land doorbreken en onze kennisinstituten versterken. Door kennis te dekoloniseren kan worden voorkomen dat we voor erkenning steeds naar instituten in het westen verwijzen en slaafs kennis imiteren die niet is getoetst op de bruikbaarheid in ons land", benadrukt Menke.
Advertenties