Column: Liefdesgedichten

Mijn dochter Pravini heeft trekken van Monica, een karakter uit de Amerikaanse sit-com 'Friends'. Monica is iemand die alles tot de puntjes wil regelen op bijeenkomsten om een leuke en gezellige sfeer te creëren.
Eerste Kerstdag gingen we op bezoek bij haar en haar man Rakesh. Die had zijn familie ook uitgenodigd. Het was een gezellig familie-uitje met eten, kletsen en samen zijn. Maar Pravini en Rakesh bedenken altijd weer iets extra’s. Soms zijn het gewoon van die stomme spelletjes waar je dubbel ligt van het lachen. Vorig jaar kon je een tennisbal in een panty stoppen en over je hoofd halen. Je kon meedoen aan een wedstrijd om een aantal flessen om te gooien met die tennisbal. Wie het eerst alle flessen had omgegooid, had gewonnen.

Dit jaar had ze op internet iets gevonden van ballen in een soort kleenex doos met een gat die je met een riem om je middel moet doen. Twee mensen moeten tegen elkaar strijden. Je moet de ballen uit de kleenex doos werpen via dat gat door flink met je lichaam te schudden. Wie het eerst alle ballen uit de doos had geworpen, had gewonnen. Het ziet er heel stompzinnig uit, maar je komt niet bij van het lachen.
Dit jaar hadden ze ook bedacht dat iedereen een bijzonder cadeau moest meenemen. Dat kon gewoon eten zijn, maar het liefst moest je iets kunstzinnigs doen. Een liedje zingen, een gedicht voordragen, cabaret, een schilderij. Bedenk maar wat. Pravini is zangeres dus had ze een liedje geschreven waarin ze ieder lid van de familie persoonlijk bedankte voor een leuk jaar. Rakesh komt uit een muzikale familie waar bhaitak gana en hindi pop hoogtij vieren, dus was het een en al zingen geblazen.

Hun verzoek bracht me op een idee. Ik ben op zoek gegaan naar de mooiste liefdesgedichten die ooit zijn geschreven. Ik vond een aantal in Engelse vertaling die ik naar het Nederlands heb vertaald. De Nederlandse vertaling is gebrekkig, omdat ik totaal geen gevoel heb voor dichten. Maar ik wilde enigszins het idee overdragen uit de Engelse vertalingen.

Het eerste gedicht is van Dharmakirti, een Boeddhistische filosoof. Je denkt dan al gauw dat dit soort mensen alleen maar over de innerlijke mens filosoferen. Maar hij had het volgende gedicht gemaakt over de schoonheid van de vrouw.

Iedere maand probeert de maan tevergeefs
Een beeld van je gezicht te schilderen
En, als blijkt dat hij niet in staat is om je schoonheid te vatten
Vernietigt hij het werk, en begint opnieuw.
Je bent zo mooi, dan het niet mogelijk is om een portret van je te maken zonder je tekort te doen. Als iemand op deze manier je schoonheid beschrijft, dan kan je toch onmogelijk lelijk zijn? Het doet me denken aan de beschrijving van de Taj Mahal, het mausoleum dat de Indiase Moghul keizer Shah Jahan liet bouwen voor zijn overleden vrouw Mumtaz Mahal. De Taj Mahal wordt wel eens treffend genoemd 'een liefdesgedicht in marmer'. De dichters uit die tijd schreven dat de schoonheid van Mumtaz zo oogverblindend was dat “de maan haar gezicht verborg uit schaamte en de sterren hun licht doofden uit vrees dat ze vergeleken zouden worden met de stralen van haar schoonheid.” Overdrijven is een kunst en de Indiase dichters zijn meesters daarin. Welke vrouw wil niet op deze manier beschreven worden? Ze moet op Aishwarya Rai geleken hebben.

Wil je echt goede gedichten lezen, dan moet je bij de meesters zijn. Rabindrenath Tagore (1861-1941) is zo’n meester. Zijn gedichtenbundel 'The Gardener' (De tuinman) bevat geweldige gedichten. Ik neem er twee. Het eerste gedicht gaat over liefde op het eerste gezicht.

Toen zij mij voorbijliep met snelle stappen, raakte het laatste stukje van haar rok mij aan
Vanuit het onbekende eiland van een hart, kwam plotseling een warme bries van de lente op
Een scheut van een fladderende aanraking borstelde mijn lichaam en verdween in een zucht als een gescheurd bloemblaadje, weggeblazen door de wind
Het viel op mijn hart als een kreun van haar lichaam en het gefluister van haar hart.
Waw, dit is blown away by love.
Het tweede gedicht gaat niet over de vreugde van de ontmoeting, maar over de pijn van de scheiding.

Spreek tot mij, mijn liefste. Vertel me in woorden wat je gezongen hebt.
De nacht is duister. De sterren zijn verloren geraakt in de wolken. De wind zucht door de bladeren.
Ik zal mijn haar los maken. Mijn blauwe mantel zal zich als de nacht om mij wikkelen.
Ik zal jouw hoofd naar mijn boezem brengen; en te midden van het zoete eenzame geraas van je hart zal ik mijn ogen sluiten en luisteren. Ik zal je gezicht mijden.
Als je woorden zijn gestopt, zullen we stil zitten en zwijgen. Slechts de bomen zullen in het donker fluisteren.
De nacht zal verbleken. De dag zal aanbreken. We zullen elkaar in de ogen kijken en ieder ons eigen pad vervolgen.
Spreek tot mij, mijn geliefde. Vertel me in woorden wat je gezongen hebt.
Onbeschrijflijke pijn in prachtige woorden beschreven. Dat kunnen alleen mensen als Tagore. Hoewel, als ik naar hem kijk – een oude man met een lange baard die filosofeert over God – heb je geen idee dat daarin iemand schuilt die de liefde tussen man en vrouw zo treffend kan beschrijven.

Het volgende gedicht is van de Chileense communistische dichter Pablo Neruda (1904-1973), net als Tagore, een Nobelprijswinnaar. Het gaat over het verlangen om samen te zijn.

Ga niet ver weg, zelfs niet voor een dag, omdat –
Omdat – Ik weet niet hoe ik het zeggen moet; een dag is lang
En ik zal op je wachten, in slaap gehuld, als een leeg station
Waar de treinen verdwaasd zijn geparkeerd.

Verlaat me niet, zelfs niet voor een uur, omdat
Dan de kleine druppels van smart alle tezamen zullen vloeien
De rook die zwerft op zoek naar een huis
zal in mij trekken, en mijn verloren hart verstikken

Oh, moge jouw schaduw nooit oplossen op het strand;
Moge jouw oogleden nooit weg fladderen en verloren raken in de verte
Verlaat mij niet, niet eens voor een seconde, mijn liefste,

Omdat in dat ene moment, zul je zo ver weg zijn
Dat ik verloren over de aarde zal zwerven, mij afvragend,
Zul je terug komen? Zal je me hier achterlaten, stervend van verlangen?
Tot slot – eigenlijk kan ik er niet genoeg van krijgen – een oud Hollands gedicht uit de Middeleeuwen. Hollandse romantiek omhuld in Hollandse nuchterheid, maar wel lief. Het dateert uit de 11de eeuw in een soort half Latijns-half Nederlands.

Alle vogels zijn nesten begonnen,
behalve ik en jij.
Waar wachten wij nu op?

Sandew Hira