Een tijdig politiek afscheid

In de hele geschiedenis van de mensheid hebben belangrijke personen zoals politici en staatslieden geworsteld met de vraag wanneer met pensioen te gaan. Het oordeel van de geschiedenis over zulke personen is namelijk mede gerelateerd aan het moment van hun afscheid.
Een wel gekozen, tijdig afscheid betekent in de meeste gevallen dat de prestaties en verworvenheden van zulke personen voor de eeuwigheid geroemd en genoemd blijven, terwijl een te laat, slonzig en gedwongen afscheid alle verworvenheden van zulk een persoon doet verschrompelen en verbleken.
Bij enkele personen intervenieert het noodlot en sterven zij door moordenaarshanden een vroegtijdige en gewelddadige dood, hetgeen in bepaalde gevallen hun aura en statuur nog meer vergroot. In dit rijtje kunnen John F. Kennedy, Indira Gandhi en Benazir Bhutto worden genoemd.

Dan hebben wij grootheden, staatsmannen ten voeten uit, die de epiloog van hun afscheid zelf schrijven. Een groot voorbeeld is Nelson Mandela, maar ook Boris Yeltsin. De 'timing' van Yeltsin was subliem. Enkele uren voor het begin van het nieuwe millennium, om precies te zijn op 31 december 1999 om twaalf uur 's middags deelde de toen achtenzestigjarige Boris Nikolayevich Yeltsin het Russische volk mede dat hij besloten had een punt te zetten achter zijn zeer lange carrière van dienstbaarheid aan zijn land. Volgens Yeltsin moest “Rusland het nieuwe millennium binnentreden met nieuwe politici, nieuwe gezichten, nieuwe, intelligente, sterke en energieke personen”.

Vervolgens er is ook een groep die de macht niet vrijwillig wil prijsgeven, zelfs niet bereid is een opvolger aan te wijzen. Uit de Ramayana leren wij dat Koning Dashrath reeds bij de eerste aanblik van zijn grijze haren besloot om Rama aan te wijzen als zijn opvolger.

Machtsusurpators
Deze groep loopt vaak het risico dat zij met geweld en vaak ook veel bloedvergieten wordt weggezet, ja zelfs wordt weggejaagd en vermoord.
Uit het recente verleden herinneren wij ons politici die in zogenaamde straatdemocratische acties werden weggezet, onder wie: Ali Abdullah Saleh van Jemen na een bewind van circa 33 jaar; Abidine Ben Ali van Tunesië na bijkans 25 jaar; Hosni Sayed Mubarak na 30 jaar en de vermoorde Muamar Gaddafi die in totaal 42 jaar de Broederlijke Leider in Libië was.
Van Samuel Doe van Liberia wordt vermeld dat na zijn gevangenneming in 1990, hij werd mishandeld, in stukken gesneden en opgegeten.
Bij deze zeer lang aan de macht zijnde machtsusurpators komt een uitspraak van Gandhi in gedachten i.e. “There have been tyrants and murderers, and for a time, they can seem invincible, but in the end, they always fall. Think of it- always” .

Suriname
Van Johan Pengel en Jagernath Lachmon kan men zeggen dat er geen aanwijzingen waren dat hun politieke loopbaan ten einde liep. Er waren ook geen indicaties dat zij zouden worden afgezet. Johan Pengel stierf in 1970, Jagernath Lachmon in 2001, beiden als voorzitter van hun respectieve politieke partijen, te weten, de NPS en de VHP.
Geen van beiden had voor zover bekend publiekelijk een opvolger aangewezen. Over Johan Pengel is mij verteld dat als het ware op zijn sterfbed, met de doodskaars in de hand en erop voorbereid dat hij deze wereld ging verlaten, hij liet doorschemeren dat het zijn wens was dat Henck Arron de NPS verder moest leiden.

Inderdaad werd de nieuwe voorzitter van de NPS, Henck Arron, die in 1993 zijn politieke carrière beëindigde. Zijn opvolger Ronald Venetiaan, die ook de functie van president van Suriname heeft bekleed, zette eind 2013 een punt achter zijn politieke loopbaan. Dat deden Jules Ajodhia van de VHP in 2005 en Ramdien Sardjoe in 2010 ook.
Jules Ajodhia, Ramdien Sardjoe en Ronald Venetiaan hielden de eer aan zichzelf en zetten een punt achter hun lange politieke carrière van dienstbaarheid aan hun geboorteland. Dat hebben ook andere Surinaamse politici gedaan, onder wie Yvonne Raveles-Resida, Frank Playfair en Emile Wijntuin.

Zombies
Wat zich in Suriname ook voordoet, is dat politici die hun politieke carrière reeds jaren geleden zogenaamd hadden beëindigd, plotseling weer tevoorschijn komen. Dit verschijnsel doet denken aan de Chinese 'Jiang Shi' films waarvan de letterlijke betekenis is verstijfde lijken, die als gereanimeerde doden (zombies) uit de groeven des vertering opstaan en weer rondwaren. In de bokswereld, zo vertelde een vriend mij, spreekt men van 'opgewarmde lijken'.
'Jiang Shis' ontstaan wanneer de ziel faalt om het lichaam te verlaten vanwege zelfmoord of een ongepaste of incorrecte dood, maar soms ook om gewoon lastig te zijn, vooral in het geval van zwaar mislukte politieke figuren.

Het politieke landschap in mei 2015
Zal met de verkiezingen van mei 2015 in aantocht, misschien voor enkele van onze gerontocratische politici die de jaren des onderscheid reeds lang zijn gepasseerd, het moment niet opportuun zijn om hun afscheid hiermede ook samen te laten vallen? Of zullen zij een obstakel blijven vormen in het regeneratieproces waarin nieuwe leiders zich vormen en ontwikkelen? Heeft Suriname niet reeds een hele generatie van jonge en nieuwe leiders verloren, omdat de oude politici zo lang als mogelijk de macht willen blijven vasthouden?

Of zullen wij aan het politieke firmament in mei 2015 een instroming zien van vers en fris bloed, bezield met een nieuw elan en spirit, nieuwe ideeën, nieuwe visies en een moderne, aan de 21ste eeuw aangepaste wijze van politiekvoering, een nieuwe politieke realiteit dus.

Rudie Alihusain