Column: Een nieuwe generatie

We leven in een tijd van grote veranderingen in de wereld. Die veranderingen voltrekken zich ook in de Surinaamse gemeenschap en zijn te zien in de jonge generatie in Suriname en in Nederland. Het is een generatie die me vervuld met hoop en optimisme.
We kennen een oude generatie Surinamers die opgegroeid is met een gebrek aan zelfvertrouwen en het gevoel dat je altijd moet opkijken tegen witte mensen. Ze zijn getraind door die witte mensen die dat gevoel nog eens extra in ze ingepeperd hebben. Als ze zoeken naar inspiratie gaan ze niet terug in hun eigen cultuur, maar zoeken die in de cultuur van de witte mens: hun literatuur, hun poëzie, hun wetenschappers. Als je Shakespeare kan citeren of Vondel, tel je mee. Als je inspiratie wilt zoeken in de wetenschap, kijk je eerst naar witte wetenschappers om je legitimiteit te bevestigen.

Maar de jonge generatie van vandaag is anders. Neem Djehuti, een jonge Surinaamse intellectueel. Enkele maanden geleden heb ik zijn studie getiteld Gezegend en vervloekt, een geschiedenis van groter Afrika van de bakermat van de beschaving tot aan het derde millennium gepubliceerd. Ik heb veel plezier gehad om met hem te werken tijdens het schrijven van het boek. Hij is gedegen in zijn research en zeer gedreven. Djehuti publiceert al langer boeken in eigen beheer over de geschiedenis van de zwarte mens. Ik ben onder de indruk geraakt van zijn werk. Hij leest veel en weet veel. Hij is heel goed onderlegd in de literatuur die zwarte auteurs geproduceerd hebben. Toen ik hem vroeg om een boek te schrijven over de geschiedenis vanuit dat zwarte perspectief was ik er niet zeker van dat hij dat wilde, omdat hij teruggetrokken is en hij zichzelf niet graag in de spotlight plaatst. Maar hij reageerde positief. In de maanden daarna ontving ik hoofdstukken over klassieke zwarte beschavingen in Afrika, koloniale imperiums en slavernij, de opkomst van de westerse economie, verzet en collaboratie, de afschaffing van de slavenhandel en slavernij, Afrika en de Afrikaanse diaspora na de afschaffing van slavernij en een lijst van zwarte denkers en schrijvers waarover hij biografieën heeft gemaakt: Frederick Douglas, Joel August Rogers, Hubert Harrison, Marcus Garvey, Abdias Do Nascimento, John Henrik Clarke, Amilcar Cabral, Frantz Fanon, Malcom X, Robert F. Williams, Walter Rodney en Steve Biko.

Sommige namen zijn onbekend in de Surinaamse gemeenschap, maar heel bekend in de gemeenschap van zwarte wetenschappers, kunstenaars en activisten.
Djehuti heeft een boek geschreven van 342 pagina’s. Zijn literatuurlijst bevat honderden boeken. Die heeft hij niet plotseling op een namiddag doorgebladerd. Hij is al van jongs af aan begonnen met het lezen en het verzamelen van boeken. En het meest opmerkelijke is dat hij niet aan de universiteit gestudeerd heeft hiervoor. En dat is zijn redding geweest. Hij is niet misvormd door een koloniale geest en was vrij om zich te verdiepen in de panafricanistische literatuur. Djehuti is een Surinamer die in Nederland woont.
Eldridge Zaandam is een Surinamer die in Suriname woont met diezelfde vrije geest. In 2012 nam hij contact met me op. Hij studeerde voor koordirigent in Nederland. Hij wilde iets doen met muziek en Decolonizing The Mind. We ontmoetten elkaar in Amsterdam tijdens het Keti Koti festival in het Oosterpark. Hij ging terug naar Suriname en wilde iets doen met de combinatie van volksmuziek met klassieke Europese muziek, het beste van beide werelden. Ik luisterde geboeid naar zijn plannen.

Begin dit jaar ontmoette ik hem in Paramaribo. Hij was intussen hard aan de slag gegaan. Zijn afstudeerpresentatie was het dirigeren van het stuk Misa Criolla van Ariel Ramírez, een mis in het Spaans. Het twintig minuten durende werk bestond uit vijf delen uitgevoerd door het Thomaskoor van zijn Hogeschool. Ariel Ramírez was een Argentijn die de ritmes van de indianen en van de criollos (Creolen), de nakomelingen van de diverse immigranten, wist te combineren. In december 2013 voerde hij het stuk op in Paramaribo in de st. Petrus en Paulus Kathedraal tijdens de pontificale hoogmis (mis waarbij de bisschop in hoogsteigen persoon voorgaat in de dienst). Als Eldridge praat, dan spettert de passie van zijn lichaam. Hij ontmoet de nodige problemen in Suriname: ”Mensen hebben doorgaans een erg druk leven, en hoewel ze erg enthousiast zijn en heel gemotiveerd, is niet iedereen altijd in staat om echt flink te studeren. Dat kan uiteenlopende redenen hebben die vaak ook te maken hebben met het gezinsleven. Het komt dus voor dat je als dirigent een stuk wil doen en dat de meeste mensen er niet aan toe zijn gekomen hun eigen partij in te studeren. Dit komt ook bij studenten voor. Op die momenten moet je heel tactvol omgaan met de situatie en er een grapje in gooien om het ijs te breken. Het gevolg is vaak wel dat je kostbare repetitietijd kwijt bent aan het "instampen' van de partijen. Bij een mannenkoor is dat anders, tegen die mannen kan je als man ze soms wel flink de les voorlezen. Na de repetitie drinken we dan gezamenlijk een bier en is alles weer koek en ei.”.
Hij heeft een toekomstvisie: “Ik ben van mening dat we ons internationaal moeten profileren met onze eigen identiteit, cultuur en muziek, willen we dat de rest van de wereld ons eindelijk serieus gaat nemen.”
Dit soort mensen verdient onze steun. Jonge mensen met passie die deskundig zijn en kennis van zaken hebben. Ze leveren een wezenlijke bijdrage aan de realisering van een geestelijk klimaat van vrijheid. En daardoor inspireren ze ook anderen, zoals ik, om te doen wat we doen.

Sandew Hira