Column: Hoe schrijf ik zijn scriptie?

Voor veel studenten in het hoger onderwijs zijn dit de maanden van zwoegen en ploeteren. Ik bedoel dan vooral de studenten die een eindscriptie moeten maken om af te studeren aan een universiteit of hogeschool in Nederland of Suriname. Afstuderen betekent het einde van een fase van studeren en het starten van een nieuwe fase in je carrière.
Voor de meeste studenten is dit een spannende, maar geen onmogelijke opgave. Een goede verhouding tussen docent en student zorgt ervoor dat je uiteindelijk afstudeert.
Maar er is een kleine groep studenten die worstelt met een specifiek probleem. Deze studenten hebben sterke eigen opvattingen die dekoloniaal zijn, maar hun scriptiebegeleider is koloniaal.

In een academische omgeving hoeft dat geen probleem te zijn. Een academische omgeving betekent dat de docent de student stimuleert om de eigen opvattingen te onderbouwen met feiten, argumenten en logica zonder te eisen dat de student zijn opvattingen moeten veranderen. In een academische omgeving is je mening minder belangrijk dan je onderbouwing. Iedereen heeft recht op zijn of haar mening. De docent hoeft het niet eens te zijn met de onderbouwing, maar als daaruit blijkt dat de student cruciale literatuur heeft geraadpleegd en kennis heeft van andere opvattingen, maar die andere opvattingen niet deelt, dan hebben docent en student hun werk goed gedaan. Een docent is in een academische omgeving de coach van een student die het beste uit zijn student wil halen maar niet zijn mening wil opdringen aan de student. Het uiteindelijke doel van een docent is om studenten af te leveren die op zijn schouders kunnen staan, met andere woorden: studenten die beter zijn dan hun docenten. Een docent die een student aflevert die onderzoek gaat doen, publiceert en door middel van kritiek nieuwe theorieën ontwikkelt, mag trots zijn op zijn werk. De docent heeft de wetenschap een dienst geleverd, omdat hij of zij wetenschappers heeft gevormd.

In de academische instituten heb je ook een andere stroming, die mensen traint in plaats van vormt. Het verschil tussen vorming en training is dit: vorming ontwikkelt je intellectuele capaciteiten en training conditioneert je gedrag. Nu kunnen trainingen heel nuttig zijn om mensen goed te kunnen laten functioneren in de samenleving, maar training in de wetenschap draagt niet bij aan kennisproductie, maar aan de ontwikkeling van ideologie. Je functioneert niet in een academische, maar een ideologische omgeving.

Het verschil zal ik aantonen aan de hand van een stuk dat ik in handen kreeg van een Surinaamse student die commentaar kreeg van zijn Nederlandse docent over de geschiedenis van Suriname. De student was de archieven ingedoken en had keiharde gegevens verzameld. Hij schrijft: “ In 1675 escaleerde het groter wordende conflict tussen de uitbuitende bokkenruylders en de opstandige inheemsen in de moord op twee van deze blanke handelaren door de Caraïben in het Coppenamegebied.” De docent eiste dat de student de woorden 'uitbuitende' en 'opstandige' verwijdert. Dit is training. De docent dwingt de student om zijn koloniale opvattingen over de Surinaamse geschiedenis over te nemen. Dat is geen academische vorming, dat is conditionering van gedrag, de overdracht van ideologie in plaats van wetenschap.

Wat kun je als student hiertegen doen? Die vraag krijg ik regelmatig gesteld. Het antwoord is niet gemakkelijk en afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden van de student.
De basisvraag die je jezelf moet stellen is: heb ik het diploma nodig? Als je de studie was begonnen om jezelf intellectueel te ontwikkelen in plaats van dat je het nodig hebt in je carrière, dan is het antwoord simpel: kap met de training en zoek iets waardoor je jezelf intellectueel kunt ontwikkelen.
Als je het diploma nodig hebt in je carrière dan moet je heel diep ademhalen en je realiseren dat je niet in een academische omgeving bent, maar in een ideologische. Je wordt niet gevormd, maar getraind. Een Antilliaanse activiste Migarda Rafaëla vertelde me ooit een verhaal over een conflict met haar docent die moeite had met haar benadering om de Antilliaanse ervaring te verwerken in haar scriptie. Ze werd keer op keer teruggefloten. Toen zei ze: “Ik ben niet bezig om mijn scriptie te schrijven. Ik schrijf jouw scriptie.”

Ze had groot gelijk. In je naïviteit denk je dat je in een academische omgeving zit, dus ben je bezig met jouw scriptie. Maar in een ideologische omgeving schrijf je niet jouw scriptie, maar zijn scriptie.
Deze realisatie is de eerste van vier stappen in een proces van afstuderen in een ideologische omgeving. Als je je dat eenmaal realiseert dan kun je doorgaan met de drie volgende stappen.

De tweede stap is de overwinning van schaamte en woede. Onwillekeurig kruipen de gevoelens van schaamte en woede in je op. Schaamte, omdat je weet dat je iets moet doen waarvoor je je schaamt. Je schrijft niet wat je denkt, maar wat een ander wil dat je denkt. Woede, omdat je voelt dat het onrechtvaardig is en dat je onderdrukt wordt in de expressie van je eigen gedachten.
Hoe overwin je de schaamte en de woede? Door de gedachte te koesteren dat er een einde komt aan dit proces van vernedering en rituelen uit te voeren om de schaamte en woede uit te wissen (de vierde stap).

Met die gedachte moet je rust vinden in je geest en de kracht ontwikkelen om de vernedering te doorstaan voor de derde fase, namelijk het schrijven van zijn scriptie. Je moet je inhouden en gedwee de instructies opvolgen van je docent/ideoloog. Probeer dat zo vlot en zo goed mogelijk te doen, zodat je snel door deze fase komt. Blijf lachen. Wees vriendelijk. Houd je woede in. Daar deal je later mee.

Dan komt de vierde en laatste fase: de fase van bevrijding. In deze fase moet je je woede kwijt. Iedereen heeft natuurlijk zijn eigen manieren. Maar hier zijn enkele suggesties.

Stel dat de student heet Dew Baboeram en de docent Sandew Hira. Je scriptie is waarschijnlijk een Word document met de filenaam: scriptie Dew Baboeram.doc. Verander de filenaam van je scriptie in: scriptie van ideoloog Sandew Hira geschreven door student Dew Baboeram.doc. Dit heet closure. Je sluit het proces van vernedering af met de aanduiding van wat je hebt doorgemaakt. Je hebt zijn scriptie geschreven, maar hij dwong je om jouw naam eronder te zetten. Door de verandering van de filenaam corrigeer je dat.

Een andere suggestie is voor mensen die hun woede alleen op een platte manier kwijt kunnen, namelijk schelden. Ga na je afstuderen naar huis of kantoor en sluit je op in je kamer. Schreeuw dan heel hard met je middelvinger omhoog: “F*ck Sandew Hira”. Ik weet het. Het is plat, maar het kan soms echt helpen om de woede uit je systeem te krijgen. Schelden is niet altijd slecht, maar doe het in je kamer.

Een volgend idee is: organiseer een klein bevrijdingsfeest. De meeste mensen organiseren na hun afstuderen een feestje voor familie en vrienden. Naar buiten toe noem je het een feest van blijdschap, maar voor intimi noem je het je bevrijdingsfeest. Je hebt je diploma dat je nodig hebt. Je hebt ontberingen en vernederingen moeten doorstaan, maar je bent er goed doorheen gekomen.

De laatste suggestie is de final blow voor de ideoloog. Stel dat je onderzoek nieuw materiaal heeft opgeleverd die je door je training niet hebt kunnen analyseren zoals je dat zelf wil. Besteed wat tijd om op basis van dat materiaal een nieuw stuk te maken en op internet te publiceren (Facebook of andere sites). Geef het een andere titel dan de scriptie die je moest schrijven. Nu ben je volledig bevrijd van de kwelgeest van je docent/ideoloog. Je mag schrijven wat en denken hoe je wilt. Amen

Sandew Hira