Referendum voor privatiseren staatsbanken (ingezonden)

Suriname wordt steeds meer een conservatief liberale maatschappij. In een conservatief liberale maatschappij krijgt het kapitalisme volop de gelegenheid zich te ontwikkelen. De markt, diensten en productieproces, worden overgelaten aan kapitaalkrachtigen om te bepalen welke richting de economie zal koersen: de zogenoemde liberalisering van de markt waarbij het mechanisme van vraag en aanbod de richting en ontwikkeling van de economie bepalen.

De Staat zal meer in de ordeningsrol aan de hand van regelgeving als waakhond optreden. Een terugtredende rol van de overheid dus. Dit conservatief liberaal-kapitalistische concept is met name door de Brettonwood organisaties, de Wereldbank en het IMF bedacht en vanuit die centra gepropageerd en gemonitord. De voorstanders of aanhangers van dit conservatief liberaal-kapitalistische model gebruiken als argument om hun concept acceptabel te maken, dat de Staat op inefficiënte manier bedrijven managet. Voorts dat het particuliere initiatief bedrijfsprocessen beter en efficiënter kan doen lopen.

Het idee dat de Staat geen winstgevend bedrijf kan beheren, is zo diep gegrift in het onderhavige concept, dat de ogen van de geïndoctrineerden letterlijk dicht gaan en blijven, waardoor men de werkelijkheid niet meer kan onderscheiden van assumptie of fictie. Het hierboven bedoeld concept is, of hoeft geen werkelijkheid te zijn voor een ieder. Er zou anders geweld gedaan zijn aan het wezen van de dialectiek. Of meer nog aan het bestaan van het dynamisch wezen, de mens.

De Staat en de productie
Er bestaat geen twijfel over dat de Staat wel in staat is een productiebedrijf winstgevend en efficiënt te managen. In vele landen is dat bewezen. Maar ik denk dat ik gewoon de Surinaamse situatie hierbij als voorbeeld kan gebruiken. Al geruime tijd is Staatsolie de grootste deviezenverdiener van Suriname. Het bedrijf is een 100% staatseigendom, hetgeen concreet betekent dat de Staat Suriname (alle Surinamers) de enige aandeelhouder is. De winst komt 100% alle Surinamers toe. Uiteraard zullen de liberalen over het algemeen stellen dat het beter zal gaan met Staatsolie als de aandelen in private handen komen. Ik bestrijd deze opvatting categorisch.

Wanneer de Staat goede (deskundig en bekwaam) managers volgens een transparant en controleerbaar model aanstelt, zal het bedrijf concurrerend kunnen zijn op de markt ten opzichte van welke private onderneming dan ook. Zolang er gebruikgemaakt wordt van de juiste bedrijfseconomische strategie, die steeds naar tijd plaats en omstandigheid geadapteerd wordt aan de dynamische marktontwikkeling, zal er sprake zijn goede bedrijfsvoering met als resultaat winst voor het bedrijf. Het is wel een preconditie dat de vertegenwoordiger van de Staat, in casu de Regering wel een goed sociaaleconomisch beleid voert, waardoor er een duurzaam welvaarts- en welzijnsniveau bereikt wordt voor land en volk.

Ik wil met deze tegenstelling mijnerzijds aantonen dat het niet waar is, dat per definitie het particulier initiatief het beter en efficiënter zal doen dan bedrijven van de Staat.

In het paradigma van de conservatief liberalen ligt centraal en fundamenteel de opvatting van winstmaximalisatie. Het zijn ordinaire kapitalisten. Houdt u dit goed vast. Onder andere wil het private bedrijf met minder arbeidskracht meer winst maken. Ik geef als reactie op hun opvatting als straks bedoeld, dat een Staatsbedrijf hetzelfde kan en mag doen. Ik heb eerder gezegd dat een Staatsbedrijf ook uit puur bedrijfstechnische invalshoek gemanaged kan worden met het oogpunt winst te maken. De winst van een Staatsbedrijf komt het volk ten goede, terwijl de winst van een private onderneming bestemd is voor een dunne toplaag met het gevolg onevenwichtige welvaart en welzijn voor de bevolking. Het is per definitie een feit dat er uitbuiting van productiekrachten plaatsvindt in de private bedrijven. No doubt about that.

De economische crises
De crises op financieel-economisch gebied in Amerika en Europa in 2008 heeft aangetoond dat het kapitalisme failliet is. De strategieën die binnen dit systeem werden/worden toegepast zijn uitgeput en lijken ook immuun te zijn geworden, om het zichtbare virus dat dit systeem thans teistert te neutraliseren (grappig gezegd). Hiermee bedoel ik, dat er geen innovatieve oplossingsmodellen kunnen worden bedacht om de crises in de genoemde delen van de wereld effectief aan te pakken.

Alleen de klassieke bezuinigingsmelodie wordt als oplossingsmodaliteit door de dirigenten vanuit de Wereldbank en het IMF voorgeschoteld aan de regeringen van de landen waar de crisis heerst. Die melodie is hoorbaar vals. Kijk maar naar de crisis in Griekenland. Een land waarbij de liberalisering van de economie ver doorgevoerd is. De hebzucht van de Griekse kapitalisten met name in de rederijbranche, hebben op schandalige manier de belasting niet betaald. Vele duizenden bedrijven in de private sfeer zijn mondiaal over de kop gegaan en honderdduizenden arbeiders zijn thans werkloos.

Enkele regeringen waren genoodzaakt veel geld van de belastingbetaler te stoppen in failliete private bedrijven,met name in diverse grote bankinstellingen waar er abominabele hoge bonussen betaald werden aan toppers. Ga maar de recentelijke ontwikkeling in Amerika en Nederland na. In Nederland is men zelf ertoe overgegaan banken te nationaliseren. Ja, je leest het goed. De Staat nationaliseerde private banken. Dit kon gebeuren, omdat de PvdA een sociaaldemocratische partij in het coalitiekabinet participeerde. Het ministerie van Financiën was onder leiding van de partijleider Wouter Bos die tevens vicepremier was.

De privatisering van bankinstellingen
Het bericht van de privatisering van Landbouwbank en de Hakrinbank is een regelrechte overname en concretisering van een conservatief liberaal-kapitalistische strategie. Het IMF had reeds in 1999 geadviseerd om dit scenario uit te voeren. Kennelijk is dat gestuit op verzet van progressieven in de coalitiekabinetten die daarna volgden. De SPA, met Fred Derby toen aan de leiding, heeft zoals van hem bekend stond, voorkomen dat deze puur kapitalistische strategie uitgevoerd werd.

De argumenten van efficiëntie, competitie, het brengen van de aandelen van de banken naar de markt, waardoor spaargelden op de lokale markt omgezet worden in beleggingen van particulieren in echte activa, zijn mijns inziens economische theorieën die achterhaald zijn en zeker niet in elke economie kans van slagen hebben. Surinamers beleggingsminded maken. Ja, welke categorie Surinamers bedoelt men? Ik weet dat het gaat om niet meer dan 5% van alle Surinamer hier te lande. Dat is de doelgroep waarop gefocust wordt.

Niemand moet mij van beschuldigen dat ik zaken beredeneer vanuit de oude school. Ik ben pragmatisch genoeg om te beseffen dat met de privatisering van de Landbouwbank en de 51% procent aandelen van de Hakrinbank niet ten faveure komt van de arbeidersklasse en de aan hen gekoppeld volksmassa. Deze groep kan nauwelijks het hoofd boven water houden. Hoe denkt men dat deze grote groep (95%) enige ruimte zal hebben om te sparen? Dat een kleine, misschien nieuwe elitegroep het meest gaat profiteren van de privatisering staat buiten kijf. Immers alleen mensen die kapitaalkrachtig zijn, zullen in staat zijn aandelen van betekenis te kopen in de te privatiseren bankinstellingen.

Het zijn dezelfde supranationale financiële organisaties, IMF en WB die de private public partnership propageren en thans anders adviseren in het geval van de Hakrinbank waar er thans sprake is van deze samenwerkingsconceptie (49% om 51% aandelen). In het jaarverslag van beide bankinstellingen over het afgelopen boekjaar staat vermeld dat er winst gemaakt is. Het zijn geen in elk geval geen verlieslijdende bedrijven. Waarom dan de haast om de privatisering door te voeren.

Slotopmerking
Ik vind dat in de kleine economie als de onze, de overheid juist sterk moet meedoen aan de dienstverlenings- en productieprocessen. Dit betekent niet dat het particulier initiatief ontmoedigd moet worden. In mijn conceptie moet met het private initiatief waar nodig samengewerkt worden, maar waar er concurrentie strijd geleverd moet worden, zal dat maar moeten gebeuren. Neem maar het voorbeeld van China, waar op pragmatische manier dit model wordt toegepast. Het is wel zo dat het neosocialisme in China met Chinese karakteristieken geschiedt. Dus kopie conform overnemen van het Chinese concept zal nimmer lukken.

Als je mij vraagt moet de privatisering van beide banken middels een referendum beslist worden. Ik zou eerder werken aan de rationalisering en modernisering van de Landbouwbank. Ik voel er voorts meer voor om de Staatsbanken, de Landbouwbank, de Volkscredietbank en de Nationale ontwikkelingsbank onder de gemeenschappelijke naam 'De Nationale Productiebank' te fuseren

Bert Eersteling